Wesołych Świąt Bożego Narodzenia 2011 i dalekich wędrówek w Nowym Roku 2012 życzy
Zarząd AKT "Gronie"
niedziela, 18 grudnia 2011
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia 2011 i dalekich wędrówek w Nowym Roku 2012
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia 2011 i dalekich wędrówek w Nowym Roku 2012 życzy
Zarząd AKT "Gronie"
środa, 7 grudnia 2011
Komunikat Klubowy nr 12/2011
Kochani!
1) Spotkanie grudniowe – wtorek 13 grudnia 2011 godz.18.30 w sali amfiteatralnej (audiowizualnej) Pałacu Młodzieży – pokaz zdjęć z "I Rajdu AKT w Bawarii 11-18.09.2011".
2) Leszek Szczepanowski załatwia Sylwestra 2011/2012 w Wiśle na Parteczniku (Dom Goscinny Księżówka),jak jest jeszcze ktoś chętny to dzwonić: Leszek i Alicja Szczepanowscy (Leszek 669447703, Alicja a.szczepanowska@op.pl ).
3) 10 stycznia 2012 - spotkanie opłatkowe AKT,
4) 14 lutego 2012 - Walne Zebranie Sprawozdawczo - Wyborcze AKT "Gronie"
Zapraszam członków i sympatyków AKT „Gronie” na nasze imprezy
pozdrawiam
Grzegorz Górka, tel kom.+48 604450769, tel. stacj. 32 2586241
odwiedzaj bloga http://aktgronie-prezes.blogspot.com
Takie były początki poniższego "pamiętnika" - Pani Elżbieta Gruszka notuje "co zwiedzamy" a Andrzej Gruszka Ją pilnuje. fot Aśka Wodarczyk-Staciwa
To były piękne dni ... poniżej zamieszczam pełny opis "I Rajdu AKT w Bawarii 11-18 wrzesień 2011" i ponad 20 zdjęć
W dniach 11-18 września 2011r. Akademicki Klub Turystyczny „Gronie” w Katowicach im.Janusza Kalinowskiego zorganizował I RAJD AKT „Gronie” w Bawarii z noclegami w Leutasch (Austria) i Ammerthal (Niemcy) (około 3500 km) na trasie: Katowice, Prien am Chimsee, Garmisch Partenkirchen, Mittenwald (Karwendel 2244 m npm + ~100 m) - Leutasch, Füssen (Zamek Neuschwanstein), Steingaden (Wieskirche), Oberammergau, Linderhof, Ettal, Ammerthal, Kastl, Stettkirchen, Ratyzbona, Amberg, Sulzbach-Rosenberg, Ansbach, Rothenburg, Wolframs-Eschenbach, Norymberga, Bamberg, Pottenstein, Monachium, Bayreuth, Katowice
Udział wzięli: Małgorzata Chwistek, Eugenia Anioł, Henryk Anioł, Barbara Bańczyk, Jan Brzezina, Halina Czembor, Andrzej Czembor, Ludwik Durka, Grzegorz Górka, Elżbieta Gruszka, Andrzej Gruszka, Teresa Jarosz, Maria Jarosz, Edward, Jarosz, Eryka Koza, Bogusław Koza, Bernadeta Szymik-Kozaczko, Józef Kozaczko , Janina Mieszkowska , Edward Muszalik, Anna, Nowakowska-Gadaczek Bronisław Nowok, Wanda Pawlik-Marchel, Halina Sitko, Jan Sitko, Tadeusz Stana, Katarzyna Storch-Grajek, Ewa Turzańska, Magdalena Tu-rzańska, Marian Turzański, Krystyna Więckowicz, Joanna Wodarczyk-Staciwa
Główny organizatorem i przewodnikiem była Małgosia Chwistek, która już ponad 22 lata mieszka w Bawarii (w Sulzbach-Rosenberg). W czasie obchodów 50-lecia AKT „Gronie” na początku marca 2011 r. zaproponowała nam ona zorganizowanie wycieczki do Bawarii, którą reklamowaliśmy jako „Bawarię za 300 euro”. Gosia zamówiła noclegi i inne świadczenia. Dzięki jej znajomości tego kraju związkowego Niemiec położonego na granicy z Austrią, oszczędnym udało się zmieścić w zapowiadanych limitach cenowych. Równo 600, - zł kosztowały nas: przejazd autokarem firmy Adam Czerwiński z Katowic (wraz z utrzymaniem 2 bardzo dobrych i miłych kierowców: Ireneusz Dąbkowski i Krzysztof Gabrysiak). Zakupione przez Aśkę Wodarczyk-Staciwę stosunkowo tanie i dosyć porządne ubezpieczenia (koszty leczenia na 50 tys. zł w firmie UNIQA) i wspólna apteczka na drogę (dobrana i nadzorowana przez „lekarza rajdu” Katarzynę Storch – Grajek) oraz koszta parkingów i powielenie niniejszej publikacji. Około 100 euro kosztowały nas: wstępy do muzeów (40 euro – bilet dla 2 osób, ważny 2 tygodnie na wszystkie państwowe muzea w Bawarii), bilet na kolejkę na Karwendel (16 euro), bilet kolejowy do Monachium (7x29=203 euro dla 31 osób), noclegi (25 euro „bed and breakfast” w Leutasch i trochę mniej za pozostałe 5 noclegów w Ammerthalu), za resztę Gosia jakimś „cudem” ufundowała nam 2 obiado-kolacje w Ammerthalu (nie licząc tego, co nam „postawiła” w swoje urodziny, które przypadły w czasie naszego pobytu i czego nie zdołała przed nami ukryć). W Ammerthalu Tadziu Stana „dostarczał” codziennie rano świeże bułki.
Po zabraniu uczestników z 3 punktów: Dąbrówka Mała, Os.Tysiąclecia, ul. Kopernika - z Katowic wyruszyliśmy w niedzielę 11 września 2011 r. parę minut po 20.00 i przez Czechy (Znojmo) i Austrię (autostrada nr 1 – Wiedeń Salzburg) już przed 8 rano dotarliśmy do miejscowości Prien Am Chiemsee w Niemczech, gdzie spotkaliśmy się z Gosią Chwistek.
Dzień I – 12.09.2011
• Prien am Chiemsee
• Herrenchiemsee
• Garmisch-Partenkirchen
• Karwendel
• Mittenwald
• Leutasch w Austrii - nocleg w 2 pensjonatach
Prien am Chiemsee - gmina w Bawarii, w rejencji Górna Bawaria, w powiecie Rosenheim , nad jeziorem Chiem, na linii kolejowej Monachium – Salzburg. Herrenchiemsee jest największą z wysp na jeziorze Chiem.
Przed "Nowym Wersalem" (1878 r.- ...) na Herrenchimsee, fot.Bronek Nowok
Na Herrenchiemsee stoi wśród lasów wspaniała kopia Wersalu wzniesiona na polecenie Ludwika II. Budowa, którą rozpoczęto w 1878 r. nigdy nie została zakończona. W środkowej, reprezentacyjnej części pałacu podziwiać można imponującą Salę Lustrzaną, gdzie latem organizuje się koncerty. Nowy Wersal jest budowlą, na przykładzie której monarcha chciał pokazać światu królewską wspaniałość i potęgę bawarskiego tronu. Interesujące Muzeum Króla Ludwika ukazuje życie władcy – wielkiego miłośnika muzyki i teatru.
Statki kursują też na znacznie mniejszą wyspę Frauenchiemsee, na której Tassilo III założył w 782 r. klasztor dla benedyktynek. Obecnie na wyspie zwiedzać można kościół klasztorny z XI w z freskami romańskimi oraz karolińską halę bramną.
Król Bawarii Ludwik II ("Szalony") 1845-86
Ludwik II, niem. Ludwig Friedrich Wilhelm von Wittelsbach, znany również jako Ludwik Szalony lub Bajkowy Król (ur. 25 sierpnia 1845 w Monachium, zm. 13 czerwca 1886 nad jeziorem Starnberg) – król Bawarii od 1864 do swej śmierci. Ludwik II urodził się w pałacu Nymphenburg nieopodal Monachium, jako pierwsze dziecko Maksymiliana II i księżniczki pruskiej Marii. Wstąpił na tron po śmierci ojca, w wieku 18 lat. Za jego panowania Bawaria została włączona do Rzeszy Niemieckiej. Ludwik był ekscentryczną osobą, np. utożsamiał się z Parsifalem. Jego dziwactwo (przez niektórych uznawane za chorobę psychiczną) postępowało wraz z kolejnymi niepowodzeniami w polityce zagranicznej i wewnętrznej. Pod koniec rządów praktycznie odseparował się od świata, spędzając czas w swoich baśniowych pałacach w Alpach. Najsłynniejszy z nich, Neuschwanstein, nigdy nie został ukończony, lecz mimo to jest jedną z najpopularniejszych niemieckich atrakcji turystycznych i symbolem Bawarii. Wielu współczesnych badaczy uważa, że "nietypowe" zachowania bawarskiego króla nie wynikały z obłędu, lecz stresu i problemów nieodłącznie związanych ze sprawowaniem władzy przez wrażliwą jednostkę. Ludwik II był nie tylko wielkim budowniczym niesamowitych pałaców "ze snu". Zasłynął również jako mecenas Ryszarda Wagnera. Ludwik nigdy się nie ożenił, choć był zaręczony z księżniczką bawarską – Zofią Charlottą, jego kuzynką i siostrą cesarzowej Elżbiety. Zaręczyny ogłoszono 22 stycznia 1867, ale po licznych zmianach daty ślubu, Ludwik wycofał się z danego słowa w październiku tego samego roku, Zofia zaś poślubiła Ferdynanda d'Alençon, wnuka Ludwika Filipa. Wydarzenia roku 1867 utwierdziły króla w przekonaniu o własnym homoseksualizmie, co, jako że Ludwik był gorliwym katolikiem, nie pozostało bez wpływu na jego i tak chwiejną psychikę. 9 czerwca 1886 Ludwik II został oficjalnie uznany za niepoczytalnego i pozbawiony tronu w wyniku spisku zawiązanego przez wrogich mu ministrów z jego wujem, księciem Luitpoldem, na czele. Następnie został uwięziony w zamku Berg, nad jeziorem Starnberg, na południe od Monachium. Niejasna jest jego śmierć w jeziorze Starnberg, rozważane było samobójstwo i morderstwo. 13 czerwca 1886 odnaleziono ciało Ludwika i jego lekarza Bernharda von Guddena, w jeziorze Starnberg, niedaleko brzegu. Ludwik został pochowany w kościele św. Michała w Monachium. Jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych władców w historii Bawarii. Jego postać wciąż budzi żywe emocje i spory. W pamięci swoich poddanych zapisał się jako król-pacyfista (starał się unikać konfliktu zbrojnego z Prusami, a później z Francją).
Garmisch-Partenkirchen - miejscowość w południowych Niemczech u podnóża Alp w Bawarii, siedziba władz gminy o tej samej nazwie i stolica powiatu Garmisch-Partenkirchen. Mimo, iż liczba mieszkańców wynosi 26 tysięcy i ma 205,7 km kw. powierzchni oraz jest to jeden z najsilniej rozwijających się ośrodków w Bawarii, miejscowość nie ma statusu miasta. Jest położona na wysokości 708 m n.p.m. i jest znanym ośrodkiem narciarskim i uzdrowiskiem. W Garmisch-Partenkirchen znajduje się początkowa stacja kolejki zębatej, którą można dostać się na najwyższy szczyt Niemiec Zugspitze – 2962 m n.p.m. (trasa częściowo wiedzie przez tunel wykuty w skale). Odbywały się tu IV Zimowe Igrzyska Olimpijskie, Turnieje Czterech Skoczni oraz Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Alpejskim.
My na Karwendlu (2244+~100) w Alpach fot.G.Górka
Karwendel - pasmo górskie w Północnych Alpach Wapiennych. Leży na pograniczu południowych Niemiec (Bawaria) i Austrii (Tyrol). 125 szczytów przekracza 2000 m n.p.m., jednak żaden z nich nie jest wyższy niż 3000 m; najwyższy szczyt Birkkarspitze osiąga 2749 m.
Zimowity na Karwendlu fot G.Górka
Zdobnictwo fasad w Górnej Bawarii - Lüftlmalerei
Malarstwo na zewnętrznych ścianach domów spotyka się w Górnej Bawarii bardzo często. Ozdoby nanoszone na tynk maja dwojaki charakter. Z jednej strony mamy do czynienia z malarstwem iluzjonistycznym, nadającym fasadzie domu nowy charakter. W ten sposób nadaje się odpowiedni styl budynkowi poprzez domalowanie kolumnady, czy też ozdobnego obramowania okien. Inna forma „Lüftlmalerei“ to obrazy figuralne nawiązujące do scen biblijnych, przedstawiające postaci świętych, najczęściej patronów domów, z ich typowymi atrybutami. Częste są także scenki rodzajowe z życia rodziny, symbole przedstawiające atrybuty domostw a także obrazy nawiązujące do wydarzeń szczególnie chętnie przedstawianych w malarstwie ludowym, np.: scenki z polowań. Pod względem techniki wykonania, malarstwo fasadowe jest formą fresku. Odpowiednie farby nakłada się na mokry tynk wapienny. Na skutek reakcji chemicznej pomiędzy składnikami farby i tynku, powstają obrazy trwale, nieulegające zniszczeniu pod wpływem warunków atmosferycznych. Najwartościowsze dzieła tego gatunku spotykamy w Mittenwaldzie i Oberammergau. Do najwybitniejszych mistrzów tego gatunku zaliczyć należy: Franza Karnera z Mittenwaldu i Franza Serapha Zwincka z Oberammergau. Nazwa „Lüftlmalerei“ związana jest prawdopodobnie z miejscem zamieszkania Zwincka. Jego dom w Oberammergau nosi nazwę „zum Lüftl“.
Przed kościołem pw sw.sw. Piotra i Pawła w Mittenwaldzie fot Bronek Nowok
Mittenwald - gmina targowa w Bawarii, w powiecie Garmisch-Partenkirchen, między górami Wetterstein a Karwendel nad rzeką Izarą. Jest jedną z najpiękniej położonych miejscowości w całych Alpach. W Mittenwald fasady domów ozdobione są malowidłami opartymi głównie na (historiach) motywach biblijnych i związanych z tradycją rodzinną techniką fresku, czyli tzw. „Lüftlmalerei”. W centrum miejscowości kościół z barokową wieżą p.w. św. Piotra i Pawła. Obok kościoła statua ku czci Matthiasa Klotza, który w XVII wieku wprowadził tu sztukę produkcji skrzypiec. Miejscowi lutnicy do dziś wyrabiają te instrumenty. Niedaleko kościoła znajduje się Muzeum Lutnictwa.
Przed pensjonatem w Leutasch-Seefeld fot.G.Górka
Leutasch – Seefeld - w Austriackim Tyrolu - tu tylko spaliśmy w 2 pensjonatach (niedługo - 13-22.01.2012 tu i w Innsbrucku będą młodzieżowe mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim).
Poranek w Tyrolu fot Edward Jarosz
Dzień II– 13.09.2011
• Füssen, Neuschwanstein, Hohenschwangau
• Steingaden - Wieskirche
• Oberammergau
• Linderhof
• Ettal
• Ammerthal
Füssen - miasto w południowych Niemczech przy granicy z Austrią nad jeziorem zaporowym Forggensee rzeki Lech (dopływ Dunaju). Około 3 km na wschód od Füssen znajdują się zamki Neuschwanstein i Hohenschwangau.
Pałac Neuschwanstein fot Katarzyna Storch-Grajek
Neuschwanstein - Nowy Łabędzi Kamień to XIX-wieczny zamek neoromańsko-pseudomauretańsko-neogotycki. Jego fundatorem był król Ludwik II Bawarski. Pierwsze prace nad budową rozpoczęły się 5 września 1869 roku i trwały 17 lat aż do śmierci króla. Na szczególną uwagę zasługuje niezwykle dopieszczone przez młodego króla wnętrze. Każda komnata została starannie dopracowana przez malarzy historycznych z całego kraju. Z całego pałacu można wyróżnić: Salę Tronową, Sypialnię Króla oraz Salę Śpiewaków. Pierwsza z wymienionych komnat jest niemal w całości wypełniona złotem, podłogę zdobi marmurowa mozaika. Sypialnia królewska urządzona w stylu neogotyckim. Ściany komnaty zdobione freskami przedstawiającymi jak żyli legendarni Tristan i Izolda. W Sali Śpiewaków odbywały się liczne koncerty muzyki wagnerowskiej.
Ludwik II, za życia niezrozumiany i potępiany za rozrzutność, pozostawił Bawarii swój najcenniejszy skarb. Przychody ze zwiedzania znacznie przewyższają sumę przeznaczoną na budowę bajkowego zamku, bowiem co roku przybywa tu ponad milion osób. Dziś to jeden z najwspanialszych zabytków Bawarii i jest pierwowzorem dla projektu zamku w Disneylandzie.
Pałac Hohenschwangau odbity w szybie naszego autokaru fot Jan Brzezina
Hochenschwangau - zamek został zbudowany na ruinach XII-wiecznej twierdzy Schwanstein. W roku 1829 książę Maksymilian (później król Maksymilian II Bawarski) zdecydował się na budowę rezydencji w tym miejscu, ze względu na bardzo atrakcyjne położenie oraz wspaniałe widoki. Ziemię nabył w 1832 r., a rok później rozpoczęto pierwsze prace. Budowa trwała do 1837 roku. Zamek był letnią rezydencją króla Maksymiliana, jego żony Marii Fryderyki Pruskiej oraz dwóch jego synów – Ludwika (późniejszy Ludwika II) i Ottona (później Otton I), w której spędzili sporo czasu.
Po śmierci króla Maksymiliana (1864) Ludwik zamieszkał w zamku wraz z matką aż do ukończenia budowy nowej rezydencji – Neuschwanstein. Po śmierci Marii Fryderyki w zamku zamieszkał jej szwagier Luitpold Bawarski. Po jego śmierci w 1912 r. zostało tam otwarte muzeum, które jest czynne do dnia dzisiejszego.
Steingaden- Wieskirche("kościół na łące")pw Wniebowzięcia NMP, 1746-1754 rokoko - pomnik UNESCO fot G.Górka
Steingaden - Wieskirche - kościół „na łące”, słynny w Bawarii kościół pielgrzymkowy p.w. Wniebowzięcia NMP. Wybudowany przez braci Dominikusa i Jana Baptystę Zimmermannów w latach 1746-1754 w stylu rokokowym.
We wnętrzu kościoła białe, proste kolumny kontrastują z ozdobionymi i pokrytymi złotem ornamentami na łukach zwieńczających kolumny oraz z ogromnym freskiem w kopule. Kontrast ten symbolizuje ziemię a nad nią pełne chwały niebiosa z błękitnym podłożem fresku przedstawiającym litość i przebaczenie Boże rozlewające się na cały rodzaj ludzki. W środkowej części ołtarza umieszczono figurę Biczowanego Chrystusa autorstwa ojca Magnusa Strauba i brata Lukasa Schweigera z górnobawarskiego klasztoru Steingaden (1730). Figura została wykonana na potrzeby procesji wielkopiątkowych, bardzo popularnych w dobie baroku. Ciało Chrystusa pokryte jest ranami i zakrwawione. Od 1983 roku kościół wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pielgrzymkowy_w_Wies
Oberammergau - gmina w Bawarii, w rejencji Górna Bawaria, w powiecie Garmisch-Partenkirchen nad rzeką Ammer. Oberammergau jest znane w świecie z widowisk pasyjnych, które miejscowa ludność wystawia od 1633 roku. Jest to podziękowanie za wybawienie od epidemii dżumy. Obecnie mieszkańcy wioski, co 10 lat biorą udział w przedstawieniu męki i śmierci Pana Jezusa, a tysiące ludzi przybywa do wioski, aby zobaczyć to przedsięwzięcie. Zachował się tutaj rokokowy kościół świętych Piotra i Pawła z lat 1735-1740 oraz słynny tzw. Dom Piłata z iluzjonistycznymi malowidłami na fasadzie. Na wielu domach można też zobaczyć malowidła przedstawiające sceny religijne lub widoki alpejskie (Lüftlmalerei).
Linderhof - neobarokowy pałac w regionie Oberammergau. Jest jednym z trzech zamków króla Ludwika II a przy tym jedynym, w którym władca mieszkał przez dłuższy czas – tzw. domek myśliwski. Pierwsze plany budowy pałacu powstały w 1869 r., a budowlę wznoszono w latach 1874-1878. Linderhof nie jest kopią istniejącej budowli, został jedynie zainspirowany przez Petit Trianon w Wersalu oraz inne osiemnastowieczne budowle francuskie. Prawdziwą atrakcją jest zachwycający park i ogrody. W parku porozrzucane są liczne romantyczne budowle:
• Dom Marokański
• Kiosk Mauretanski
• Cerkiewka
• Fontanna Neptuna i Świątynia Wenus
• Grota Wenus wzorowana na opisie zawartym w pierwszym akcie opery Wagnera „Tannhäuser”. W sztucznej grocie jest podświetlone jeziorko z łodzią w kształcie łabędzia, w której król Ludwik odbywał przejażdżki po wodzie.
Ettal - gmina w rejencji Górnej Bawarii w powiecie Garmisch-Partenkirchen we wspólnocie administracyjnej Unterammergau. Znajduje się tu klasztor Benedyktynów założony przez cesarza Ludwika IV Bawarskiego, wzniesiony w XIV wieku z kościołem z dwunastonarożną nawą wzorowaną na kościele św. Grobu w Jerozolimie. W XVIII wieku został przebudowany przez Enrico Zucalli i Franza Schmuzera, a rokokowy wystrój wnętrza wykonali bracia Zimmermanowie i Martin Knoler.
Ammerthal - tu spaliśmy 5 nocy fot G.Górka
Dzień III– 14.09.2011 „Szlakiem piastowskim”
Szlak Piastowski w Bawarii
Kontakty pierwszych Piastów z władcami średniowiecznej Bawarii i Wschodniej Frankonii sięgają początków Państwa Polskiego. Fragment szlaku, który przebyliśmy, przebiega w całości przez obecne terytorium Górnego Palatynatu, czyli Oberpfalz, ze stolica w Ratyzbonie. Wędrówkę naszą rozpoczęliśmy w Ammertahlu, by przez Kastl, Stettkirchen i Ratyzbonę dotrzeć do Sulzbachu. W każdym z tych miejsc natrafiliśmy na ślady obecności ważnych osobistości z dynastii Piastów, zarówno po mieczu jak i po kądzieli. Jest to niewątpliwie szlak, który nas łączy. To szlak trwałych przymierzy, małżeństw dynastycznych oraz ważnych wydarzeń natury religijnej i politycznej. Obecność władców z dynastii Piastów w życiu politycznym średniowiecznej Bawarii i Frankonii wpłynęło decydująco na kształt mapy politycznej obecnej Europy. Przykłady śladów piastowskich w Bawarii zostaną bliżej omówione przy poszczególnych miejscowościach tego szlaku.
Tak nas Gosia karmiła fot Andrzej Czembor
• Ammertahl
• Kastl
• Stettkirchen
• Kallmünz
• Ratyzbona (niem. Regensburg)
• Sulzbach-Rosenberg
My w Ammerthalu fot Andrzej Czembor
Ammerthal – osada sięgająca X wieku.
Przez panujących wtedy na tym terenie hrabiów z Schweifurtu został zbudowany zamek z murami obronnymi i kościołem. Margrabia Henryk zwany zdrobniale Hezilo był sprzymierzeńcem Henryka II (króla, a później cesarza rzymsko-niemieckiego) i głównym kandydatem do tronu Bawarii. Po odmowie bawarskiego tronu, w 1002 roku, Hezilo zawarł przymierze z Bolesławem Chrobrym, który wspomagał go w powstaniu przeciw Henrykowi II. W 1003 roku w czasie toczących się walk Ammerthal został zniszczony. Najmniej ucierpiał kościół, obecnie pod wezwaniem Matki Boskiej, którego szczątki murów przetrwały do dziś. Obecnie miejscowość liczy 2800 mieszkańców. Przez kilka dni była miejscem naszego pobytu. Mieszkaliśmy tu w budynku zbudowanym jako sierociniec – obecnie użytkowanym jako tani dom noclegowy.
Kastl - gmina targowa w Bawarii, w rejencji Górny Palatynat, w powiecie Amberg-Sulzbach nad rzeką Lauterach. Miejscowość położona na wzgórzu z Klasztorem Benedyktynów i kościołem św. Piotra. Klasztor zbudowany został w XI wieku, następnie w wieku XVI przeszedł w ręce Jezuitów potem Kawalerów Maltańskich, w tym czasie został zamieniony na szkołę. Kościół św. Piotra początkowo romański, później przebudowa gotycka. Posiada unikalne sklepienie kolebkowe. W dobudowanej gotyckiej kruchcie pochowana jest księżniczka Anna, córeczka cesarza Ludwika IV i Piastówny Śląskiej, Beatrycze, księżnej głogowsko-jaworskiej a także cesarzowej Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Stettkirchen - mała miejscowość w dolinie rzeki Lauterach u wybiegu tzw. Krwawej Doliny gdzie miała miejsce bitwa miedzy wojskami ottońskimi a sprzymierzonymi siłami bawarsko-slowiańskimi (10 lipca 976 roku). Na pamiątkę zwycięstwa cesarza Ottona II z Henrykiem Kłótnikiem wspomaganym przez Mieszka I i jego szwagra Bolesława II Pobożnego, księcia czeskiego z dynastii Przemyślidów, wybudowano kościół. Miejsce budowy tego kościoła wskazał rzucony przez cesarza miecz. W obecnym kościele w ołtarzu głównym Matka Boska z dzieciątkiem, stojąca na półksiężycu z głową Tatarzyna. Taki wizerunek Madonny, spotykany często w Bawarii, nazywany jest Türkenmadonna. Na stropie rokokowe stiuki upamiętniające Odsiecz Wiedeńską
Kallmünz - gmina targowa w Bawarii, w rejencji Górny Palatynat w powiecie Ratyzbona w Jurze Frankońskiej około 20 km na północny zachód od Ratyzbony nad rzekami Vils i Naab. Miejscowość znana 2000 lat p.n.e., położona na paśmie skał wapiennych. Na wzniesieniu można zobaczyć szare ruiny zamku z 1230 roku, zniszczonego w czasie wojny trzydziestoletniej.
Na kiełbaskach w Ratyzbonie fot GGórka
Ratyzbona (niem. Regensburg, czes. Rezno) - dziś to piąte co do wielkości miasto Bawarii leżące nad Dunajem. W roku 179 istniała tu rzymska warownia założona przez Trzeci Legion podczas panowania cesarza Marka Aureliusza. W VI wieku miasto jest rezydencją książąt Agilolf i pierwszą oficjalną stolicą Bawarii. W roku 739 św. Bonifacy powołuje tu biskupstwo i mimo że w 1542 r. miasto przeszło na protestantyzm, to pozostało siedzibą biskupów do dziś. W IX wieku Ratyzbona była ważnym ośrodkiem państwa wschodnio-frankońskiego. W opactwie benedyktyńskim Św. Emmerama spoczywają królowie z dynastii Karolingów. W kościele tym prawdopodobnie Mieszko I wraz ze swoim synem Bolesławem Chrobrym przyjął chrzest. Handel z Paryżem, Wenecją i Kijowem umożliwił szybki rozwój gospodarczy Ratyzbony. Miasto posiadało wówczas jedyny most na Dunaju pomiędzy Ulm a Wiedniem. O średniowiecznej potędze miasta świadczy bogata architektura romańska i gotycka, która do tej pory dominuje na Starym Mieście. Najlepiej rozpoznawalne symbole to Most Kamienny (budowany w latach 1135-1146) i katedra św. Piotra. Katedrę zaczęto wznosić w XIII w. (lata 1260-1270) a prace budowlane trwały aż do 1872 roku. Znamienne dla Ratyzbony są wysokie wieże, stawiane przez bogatych kupców na wzór pałaców obronnych w północnych Włoszech. Z sześćdziesięciu wież średniowiecznych do dzisiaj zdobi miasto około dwadzieścia. W XV wieku miasto znacznie podupadło gospodarczo. Podczas wojny trzydziestoletniej w 1633 roku Ratyzbonę zajęły wojska szwedzkie, ale rok później miasto zostało odbite przez armie cesarską i bawarską. Od 1633 roku obradował tu Nieustający Sejm Świętego Cesarstwa Rzymskiego, w którym uczestniczyli delegaci z całej Europy. W 1803 roku z mocy sejmu Rzeszy powstało niezależne Księstwo Raty-zbony, a w 1809 r. zostało zajęte przez wojska austriackie a następnie zostało przejęte przez Królestwo Bawarii. Dopiero w połowie XIX wieku Ratyzbona ponownie zyskała na znaczeniu. Oprócz kościoła św. Emmerama i katedry św. Piotra zasługuje na uwagę kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (Stara Kaplica) z obrazem wotywnym Madonny i wizerunkami św. Henryka II i św. Kunegundy.
W mieście znajduje się też najstarsza niemiecka kawiarnia (1686 r.), która powstała w trzy lata po Odsieczy Wiedeńskiej. W pobliżu stoi pomnik księcia Juana de Austria dowódcy zwycięskiej bitwy Ligi Świętej z Turkami pod Lepanto (1571) – jednej z największych bitew morskich w dziejach.
W 2006 roku Stare Miasto w Ratyzbonie zostało wpisane na listę UNESCO.
Kolejność naszej wędrówki po Ratyzbonie:
• Porta Pretoria
• Katedra Św. Piotra
• Stara kaplica
• Wieże mieszkalne
• Kościół NMP
• Stary ratusz
• Najstarsza kawiarnia
• Kościół Św. Emmerama.
Sulzbach-Rosenberg - miasto w Bawarii w rejencji Górny Palatynat w powiecie Amberg-Sulzbach w Jurze Frankońskiej, około 10 km na północny zachód od Amberg. Miasto to leżało na „złotej drodze” z Norymbergii do Pragi. To średniowieczne miasto zbudowane jest na grzbiecie skalnym, otoczone górzystymi terenami. Sulzbach to także miasto górnicze z przeszło tysiącletnią tradycją wytopu żelaza i srebra. Przez kilkaset lat władzę w tym mieście sprawował ród Wittelsbachów. W pięknym późnogotyckim ratuszu zbudowanym w XV wieku można zobaczyć galerię portretów tego rodu. W pobliżu znajduje się gotycki kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku przez Karola IV (w tym czasie miasto było stolicą nowych Czech). Ołtarz główny jest dziełem Hansa Georga Assama. Największą budowlą miasta jest zamek o elementach romańskich, gotyckich i renesansowych. Jeden z największych kompleksów tego zamku wybudowany został w 1300 r. Początki zabudowy sięgają IX wieku a intensywne prace budowlane prowadzono tuz po powstaniu ammertahl-skim, juz w roku 1003. Kontakty palatyna Sulzbachu Berengara (XII w.) z księciem śląskim Władysławem Wygnańcem doprowadziły do małżeństwa dynastycznego ich dzieci: Bolesława Wysokiego i Adelajdy. Ich potomkiem jest książę Śląska, Ziemi Krakowskiej i Wielkopolski – Henryk Brodaty (Lit.: Dynastie Europy, Ossolineum, 2009). Obecnie w obrębie kompleksu zamkowego mieści się Szkoła Muzyczna, Biblioteka Miejska, urzędy i sale seminaryjne.
Niedaleko miasta znajduje się góra św. Anny, na niej barokowy kościół pielgrzymkowy. Tradycja pielgrzymek do tego miejsca trwa przeszło 350 lat. W dniu 26 lipca podążają tysiące ludzi do cudownego obrazu św. Anny.
"Kirwabaum" w Sulzbach-Rosenberg fot Tadeusz Stana
M.in. w Sulzbach-Rosenberg zetknęliśmy się z obyczajami u nas nieznanymi, dlatego opisujemy je poniżej:
Kirwabaum
Kirwa to święto nawiązujące do rocznicy poświęcenia miejscowego kościoła („kiermasz”). W trakcie tego święta młode pary w strojach ludowych tańczą wokół strojnie przybranego drzewa, zwanego tutaj Kirwabaum. Prosty, dorodny pień drzewa zdobi rzeźba w korze, wieńce, barwne, a często tylko niebiesko - białe wstążki i tzw. wiecha. Drzewo na tzw. Kirwe ma zazwyczaj ok. 30 m. wysokości i jest ustawiane przy użyciu wysokich tyczek, siłą mięśni ludzkich. Nie lada to sztuka sprawnie kierować balansowaniem takiego kolosa. Zwyczajowo, pracami kieruje tzw. majster drzewa kirwowego (Kirwabaummeister). Po ustawieniu i zamocowaniu drzewa rozpoczynają się tance wokół tego najważniejszego świątecznego symbolu. Młode pary uczą się tańców ludowych przez cały poprzedzający rok. Najdorodniejsza para zostaje obdarowana bukietem kwiatów i nosi tytuł „Kirwapaar“ do następnego roku. Kirwabaum zajmuje honorowe miejsce na środku świątecznego placu tylko przez jakiś czas. Nowy właściciel drzewa, wyłoniony zazwyczaj w losowaniu, zabiera je, by wykorzystać cenny materiał zgodnie z jego jakością.
Maibaum
Drzewko majowe, tzw. Maibaum, symbol rodzącej się do życia natury, zostaje ustawiony na głównym placu wiejskim lub na rynku miejskim w dzień poprzedzający albo pierwszego maja. W zdobieniach dominuje we Frankonii kolor biało - czerwony a w pozostałej części Bawarii barwa niebiesko - biała, zgodnie z ubarwieniem flag i herbów tych krain. Poza drzewkami majowymi ustawianymi na krotki okres czasu i ozdabianymi zielenią, coraz częściej spotyka się drzewa majowe ustawiane na dłużej i przyozdobione symbolami wykonywanych w danej miejscowości zawodów. Często na drzewku majowym umieszcza również sentencje zawierające mądrości ludowe, które pomagają borykać się z trudnościami dnia codziennego. Dawniej ozdoby wykonywane w drewnie, były dziełami sztuki ludowej. Dzisiaj, coraz częściej na drzewku majowym znajdujemy odpowiednio ukształtowane i pomalowane szyldy aluminiowe. Są trwale a treść ich nawiązuje, jak dawniej, do regionalnej tradycji. W czasie majowego święta wokół drzewa majowego odbywają się tance, można tez często po raz pierwszy w danym roku zasiąść do stołu ustawionego pod gołym niebem, przy kuflu piwa i tradycyjnych, pieczonych kiełbaskach.
Dzień IV– 15.09.2011 „Szlakiem miast frankońskich”
Miasta Frankońskie
W średniowiecznej Frankonii, na skrzyżowaniu dróg handlowych powstawały osady bogacące się przez wymianę towarowa. Władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego, głównie Konrad III, Fryderyk Barbarossa i Ludwik Bawarski nadawali tym miejscowościom prawa handlowe i miejskie. By zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom, miasta te otaczano murami obronnymi. Perełkami architektury średniowiecznej są: Rothenburg nad rzeką Tauber, Dinkelsbühl czy Wolframs - Eschenbach. Rozwój gospodarczy tych miast wpłynął na rozkwit architektury, kultury i sztuki. Jednym z najwybitniejszych twórców okresu późnego średniowiecza był rzeźbiarz Tilman Rimenschneider, którego prace możemy podziwiać w licznych kościołach i muzeach Frankonii. Nowe drogi handlowe, rozwój dużych ośrodków miejskich takich jak Würzburg i Norymberga osłabiły znaczenie gospodarcze niedużych miast frankońskich. Do ostatecznego upadku handlu w tym regionie doprowadziła wojna trzydziestoletnia. Średniowieczne miasta handlowe zapadły w kilkusetletni sen i w ten sposób zachowały swój unikalny, średniowieczny charakter. Na początku XIX w. Frankonia zostaje włączona do królestwa Bawarii. Panujący wówczas w Bawarii król, wielki miłośnik i mecenas sztuki, Ludwik I Bawarski, wydaje zarządzenie, na mocy którego zabrania się wyburzania murów i wież obronnych, przyczyniając się w ten sposób do zachowania historycznego wyglądu starych miast. Toteż na przełomie XIX i XX w. idylliczne, średniowieczne miasta frankońskie odkrywają ludzie sztuki. Przybywają tutaj gromadnie artyści z Berlina i Monachium. Rozpoczyna się wielki „czas“ miast romantycznych. Miasta te przetrwały druga wojnę światową prawie bez zniszczeń. W drugiej połowie XX w. zostają one włączone do tzw. drogi romantycznej, wiodącej z Füssen do Würzburga. Rozpoczyna się nowy okres w życiu tych zabytkowych miejscowości – pomników kultury, o europejskim znaczeniu.
• Ansbach
• Rothenburg
• Wolframs – Eschenbach
Ansbach - miasto w południowej Frankonii – 41000 mieszkańców. W roku 748 na miejscu obecnego miasta powstał klasztor benedyktynów, wokół którego w ciągu następnych stuleci rosło miasto. Od 1331 roku znajdowało się pod panowaniem Hohenzollernów frankońskich, a następnie margrabiów Brandenburgii. W 1486 r. zostało stolicą oddzielnego władztwa Brandenburg-Ansbach, a w 1791 r. zostało przyłączone do Prus, zaś w 1806 r. przeszło ponownie pod panowanie bawarskie. W Ansbach 17.V.1490r. urodził się Albrecht Hohenzollern, wielki mistrz zakonu krzyżackiego.
Główne zabytki:
• Pałac margrabiów z ogrodem i oranżerią – przebudowany w latach 1705-1745.
Galeria obrazów rokokowych i zbiór porcelany miśnieńskiej.
Barokowy ogród pałacowy.
• Kościoły ewangelickie św. Gumberta i św. Jana.
Kościół św. Gumberta był początkowo częścią romańskiego klasztoru benedyktyńskiego (pozostałością z tego okresu jest krypta), obecnie jest przykładem skromnego, luterańskiego baroku. Punktem centralnym jest mały marmurowy ołtarz. W gotyckiej części kościoła znajduje się bogato zdobiona Kaplica Rycerzy Łabędzia (Schwannenritterkapelle). Dzięki znakomitej akustyce kościół służy jako sala koncertowa.
Prezes sypnął "eurocentami" w Rothenburg ob der Tauber fot.Andrzej Czembor
Rothenburg - miasto w Środkowej Frankonii w powiecie Ansbach ( 11 tys. mieszkańców). Miasto położone na płaskowyżu nad rzeką Tauber. Rothenburg zawdzięcza swoje istnienie znanej w Niemczech rodzinie von Rothenburg, których rodzinne powiązania sięgały dworu cesarskiego. Założyli oni nie licząc Rothenburga ob der Tauber jeszcze 6 miast, które do dziś dnia noszą nazwę Rot ( h ) enburg. Cztery z nich znajdują się na terenie Niemiec, jedno w Szwajcarii i jedno w Polsce – Czerwińsk. Rothenburg jest jedną z największych atrakcji turystycznych Bawarii. Miasto otaczają mury obronne z zamkiem, których budowę rozpoczął w X wieku hrabia Comburg-Rothenburg. Za czasów Konrada III króla niemieckiego rozwinął się handel i miasto stało się ośrodkiem miejskim. Uliczki Rothenburga biegną promieniście od bram i murów miasta, łącząc się na rynku, nad którym góruje renesansowy ratusz. Z jego 60 metrowej wieży rozciąga się piękny widok na miasto i okolice. W 1336r. rozpoczęto budowę kościoła św. Jakuba, który do dzisiaj jest miejscem pielgrzymkowym – znajduje się w nim ołtarz Krwi Jezusa Chrystusa przedstawiający Ostatnią Wieczerzę. Ołtarz ten został wyrzeźbiony w drewnie lipowym przez Tilmana Riemenschneidera w latach 1501 – 1505. W ołtarzu głównym zewnętrzne skrzydła przedstawiają Legendę o św. Jakubie, wykonane one zostały przez Friedricha Herlina. W Rothenburgu jest też wielopokoleniowa pracownia drukarska, Muzeum Średniowiecznych Zbrodni z narzędziami tortur oraz Muzeum Lalek i Zabawek.
"Koń też człowiek" i słońce mu nie służy fot.Joanna Wodarczyk-Staciwa
Wolframs – Eschenbach - miasto w Bawarii (Środkowa Frankonia) w powiecie Ansbach. W obrębie murów ( wysokości 4 m) zachowały się do dzisiaj gospodarstwa wiejskie. Miasto znane w Europie w XII i XIII wieku z „minnesinger” (śpiewających), potomków trubadurów, którzy tworzyli muzykę i poezję staroniemiecką. Takim trubadurem był Wolfram von Eschenbach –niemiecki poeta, twórca eposu „Parsifal” Postać ta występuje w operze Richarda Wagnera – „Tannhauser”. Maksymilian II Bawarski ufundował mu w 1860 r. pomnik.
Na uwagę zasługuje Stary Ratusz i Katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z pięknym Ołtarzem Różańcowym wykonanym w latach 1510 – 1520 przez artystów szkoły Wita Stwosza.
Ołtarz różańcowy (1510-1520 r. szkoła Wita Stwosza) w Wolframs Eschenbach fot.Bronek Nowok
Dzień V– 16.09.2011
• Norymberga (niem. Nürnberg)
• Bamberg
• Pottenstein
Norymberga - miasto położone u zbiegu rzek Pegnitz i Rednitz, gospodarcza i kulturalna stolica Frankonii, drugie co do wielkości miasto w Bawarii, ponad 500 000 mieszkańców. Zniszczona podczas II wojny światowej i odbudowana. Pierwsza wzmianka o mieście pojawiła się w 1050 roku jako „nuorenberc” (skalista góra) w dokumencie cesarza Henryka III. Miasto szybko rozwijało się i w 1219 roku stało się wolnym miastem Rzeszy, a następnie jednym z największych miast środkowej Europy. Do 1427 roku Norymberga była rządzona przez burgrabiów, aż do Fryderyka VI , który sprzedał swój urząd „Radzie Miasta”. W XV i XVI wieku Norymberga stała się centrum niemieckiego renesansu. Po wojnie trzydziestoletniej miasto podupadło. Dopiero w XIX wieku odrodziło się jako centrum przemysłowe. W 1835 roku została otwarta w Norymberdze pierwsza niemiecka linia kolejowa. 2 stycznia 1945 roku średnio-wieczne centrum miasta zostało w 90% zniszczone przez Brytyjczyków i Amerykanów. Po II wojnie światowej odbył się w tym mieście proces zbrodniarzy wojennych.
Główne zabytki:
Ponad miastem góruje zamek – monumentalny kompleks trzech budowli, składający się z zamku cesarskiego, zamku burgrabiego i zamku miejskiego. Miasto opasują zachowane częściowo obwarowania z kilkoma basztami z XIV i XV wieku.
Przy rynku staromiejskim wznosi się renesansowy ratusz z XIV-XVII wieku.
W pobliżu dwie gotyckie świątynie:
• kościół św. Sebalda, budowany w latach 1230-1273, z XV-wiecznym nagrobkiem patrona świątyni, licznymi zabytkowymi rzeźbami – wśród nich kilka dzieł Wita Stwosza: posąg św. Andrzeja, tryptyk – ogrójec, wieczernik, pocałunek Judasza oraz grupa ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem. Na zewnątrz interesujące portale, rzeźby w niszach i na konsolach autorstwa późnogotyckich mistrzów norymberskich.
• kościół św. Wawrzyńca z XIII-XIV wieku z monumentalnym piaskowcowym tabernakulum Adama Krafta, licznymi tryptykami oraz zespołem rzeźb Wita Stwosza: Zwiastowanie (Pozdrowienie Anielskie) z 1517 roku w górnej części nawy głównej oraz Chrystus ukrzyżowany (lata 1516 i 1520) w nowoczesnym ołtarzu głównym.
• Na uwagę zasługuje też Kościół Mariacki – fundacja Karola IV, wznoszony od 1355-1361r. z bogatą dekoracją rzeźbiarsko-architektoniczną oraz figurkami siedmiu książąt i arcybiskupów składających hołd cesarzowi, które pojawiają się każdego dnia w południa na zegarze. We wnętrzu wiele zabytków gotyckiej rzeźby i malarstwa między innymi Ołtarz Tucherów.
• Na rynku norymberskim wznosi się bogato zdobiona wspaniała gotycka fontanna o wysokości 19 m. zwana „pięknym źródłem” (1396 r.), z licznymi figurami między innymi: Maryi, apostołów, proroków, książąt i filozofów.
• Nad rzeką Regnitz zachował się częściowo gotycki kompleks Szpitala św. Ducha z XIV-XVI wieku.
• Z zabudowy mieszczańskiej przetrwały jedynie nieliczne stare domy, między innymi Albrechta Dürera (XV wiek).
W mieście znajdują się też: Muzeum Miejskie, Muzeum Narodowe, Muzeum Komunikacji Miejskiej i Muzeum Zabawek.
Bamberg - miasto na prawach powiatu w Bawarii nad rzeką Regnitz, która w odległości około 7 km od centrum miasta dwoma ramionami uchodzi do Menu.
Pierwsze wzmianki o Bambergu pojawiły się już w roku 902. W 1007 roku król Henryk II założył w Bambergu biskupstwo, przy którym w XI wieku powstała szkoła przykatedralna, w której nauczali wybitni humaniści europejskiego średniowiecza, przekształcona później w uniwersytet. W czasie II wojny światowej miasto uniknęło zniszczeń, dzięki czemu zachowało ogromną ilość zabytków. W mieście rozwija się przemysł elektroniczny, włókienniczy, obuwniczy i piwowarski. Najbardziej znany browar i wyszynk to tzw. Schenkerla, warzący piwo ze słodu wędzonego.
Główne zabytki Bambergu to:
• Ratusz
• Stare Miasto z Pałacem Biskupów
• Katedra świętych Piotra i Jerzego
• kościoły św. Jakuba, św. Marcina, św. Stefana
• zespół klasztorny na wzgórzu św. Michała.
Na prawym brzegu rzeki rozciąga się dzielnica zabytkowych domów rybackich - Mała Wenecja.
Katedra św. św. Piotra i Jerzego - zbudowana przez cesarza Henryka II, poświęcona w 1012 roku. Dwukrotne pożary zniszczyły katedrę. W 1237r. poświęcono obecną katedrę z przebudową wnętrza w XVII i XIX wieku. Ołtarz główny (Wit Stwosz) zdobiony płytami z brązu przedstawiającymi sceny: Narodzin i Chrztu Chrystusa, Chrystus na Górze Oliwnej, Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie Chrystusa. Ołtarz Maryjny Wita Stwosza przedstawia narodziny Maryi i ofiarowanie Dzieciątka w świątyni.
W katedrze znajduje się figura jeźdźca bamberskiego, nagrobek pary cesarskiej świętych Henryka II i żony Kunegundy, dłuta Rimenschneidera, wykonany w 1513 roku, grób papieża Klemensa II oraz relikwie św. Gwoździa z Krzyża Pańskiego.
Kościół św.Michała i klasztor Benedyktynów,XI wiek, Bamberg fot.B.Nowok
Na wzgórzu św. Michała znajduje się romańskie opactwo benedyktyńskie z twierdzą i kościołem otoczone pięknymi tarasami ogrodowymi.
Opactwo powstało w 1015 roku, ale w 1610 roku uległo zniszczeniu w wyniku pożaru. Ponownie zostało odbudowane w XVII wieku. W kościele św. Michała na uwagę zasługuje gotycki żebrowany strop z motywami roślinnymi ( ogród niebiański), liczne ołtarze między innymi św. Sebastiana, św. Benedykta i św. Scholastyki, św. Henryka i św. Kunegundy, Wszystkich Świętych oraz rzeźby Michała Archanioła, sarkofag św. Ottona, Chrystusa bolejącego, a także kaplice Grobu Świętego i Matki Bożej.
Związki z Polską:
• w 1121 roku biskup Otton z Bambergu rozpoczął misję chrystianizacyjną na Pomorzu Zachodnim,
• z Bambergu pochodzili niektórzy niemieccy koloniści, którzy osiedlali się w Wielkopolsce, stąd określenie osadników – bambrzy.
Pottenstein - miasto w Bawarii w rejencji Górna Frankonia w powiecie Bayreuth nad rzeką Puttlach. Leży na pięknej trasie widokowej w jurajskiej Szwajcarii Frankońskiej.
Dzień VI – 17.09.2011
• Monachium (niem. München)
Jedziemy pociagiem do Monachium w pierwszy weekend Oktoberfestu fot Joanna Wodarczyk-Staciwa
Monachium - miasto na prawach powiatu, trzecie co do wielkości miasto kraju, stolica Bawarii położona na Wyżynie Bawarskiej nad rzeką Izarą. Miasto jest głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalno-naukowym południowych Niemiec. W miejscu gdzie dziś leży Monachium już w VIII wieku istniał klasztor o nazwie Munichen, która w języku górnoniemieckim oznacza mnichów. W 1158 roku Henryk Lew, Książe Bawarii dokonał lokacji miasta i wybudował most na Izarze, co zdecydowało o szybkim rozwoju miasta (handel solą). Od połowy XIII wieku Monachium stało się siedzibą rodu von Wittelsbach, którzy w 1255 r. przenieśli tu swoją rezydencję książęcą i władali miastem przez następne stulecia. Za czasów elektora Maksymiliana II Emanuela ( 1679-1726) Monachium stało się prawdziwą europejską metropolią. Pod koniec XVIII wieku miasto doświadczyło wojny, okupacji i nędzy, ale po przymierzu z Napoleonem i proklamacji królestwa Bawarii w 1806 roku, rozpoczął się złoty wiek miasta.
Miasto zostało poważnie zniszczone w czasie II wojny światowej.
Do najbardziej atrakcyjnych architektonicznie miejsc w mieście należą:
Nymphenburg - zaczątkiem jednego z najwspanialszych zespołów pałacowo-ogrodowych w Europie był pałacyk włoski zbudowany dla księżniczki Adelajdy w latach 1663-1664 przez Agostina Barellego. Dalszą rozbudową kierował Joseph Effner. Znajdują się tu liczne pawilony, galerie i ogrody. Wnętrze pałacu wykonane jest w stylu barokowym z bogatymi złoconymi stiukami i freskami na sufitach. Najsłynniejszym pomieszczeniem jest Galeria Piękności zamówiona przez Ludwika I – 36 portretów piękności monachijskich z tancerką Lolą Montez. W południowym skrzydle znajduje się Muzeum Powozów oraz Muzeum Historii Naturalnej.
Można też zobaczyć piękny rokokowy Amalienburg – domek myśliwski, Badenburg – pawilon z akcentami kultury chińskiej i piękny Ogród Botaniczny.
Frauenkirche - kościół NMP, późnogotycka budowla z czerwonej cegły, konsekrowany w 1494 roku. Smukła świątynia zwieńczona cebulastymi kopułami, świadczy o zamożności miasta u schyłku średniowiecza. Należy do największych kościołów w południowych Niemczech, może pomieścić około 20000 wiernych. Jest to trójnawowa hala z ciągami bocznych kaplic. Na uwagę zasługują trzy witraże w galerii chóru, obraz maryjny namalowany około 1510 r. przez Jana Polacka z Krakowa, ołtarz św. Andrzeja z 1510 r., malowidła Jana Polacka w kaplicy św. Sebastiana. W krypcie jest 46 grobów książąt z dynastii Wittelsbachów i niemieckich kardynałów.
Asamkirche (kościół Asamów) - kościół św. Jana Nepomucena, jednak monachijczycy używają nazwy ku czci budowniczych – braci Asamów, którzy wznieśli świątynię w latach 1733-1746. Należy do arcydzieł bawarskiego rokoka. Wnętrze kościoła to zachwycająca mnogość form i kolorów, na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny przedstawiający u góry Trójcę Świętą, na dole sarkofag z woskową figurą patrona oraz piękna rokokowa ambona.
Theatinerkirche (kościół i klasztor Teatynów) - kościół św. Kajetana. Inicjatywa wzniesienia klasztoru wyszła od Ferdynanda, elektora Bawarii w latach 1651-1670, i jego małżonki Henrietty Adelajdy dla uczczenia faktu urodzenia ich długo oczekiwanego syna, przyszłego księcia-elektora Maksymiliana II Emanuela (11 lipca 1662). Kamień węgielny położono w 1662 roku, a budowę kościoła powierzono bolończykowi Agostino Barellemu, a od 1669 roku budowę kontynuował Enrico Zuccali. W jednonawowej świątyni z bocznymi kaplicami widoczne są wpływy rzymskie i weneckie. Budowę ukończono w 1768 roku, stąd fasada utrzymana jest w stylu rokokowym. Duże wrażenie robi śnieżnobiałe wnętrze świątyni ozdobione stiukami, które projektował Barelli a wykonał Giovanni, Nicolo Perti i Abraham Leutner.
Do najsłynniejszych świątyń miasta należą także:
• kościół św. Michała - renesansowa świątynia, w której pochowano Ludwika II oraz innych przedstawicieli dynastii Wittelsbachów.
Katolicki kościół św. Michała w Monachium, mający za patrona Archanioła Michała, pierwsze wybitne dzieło renesansu w Monachium i największy renesansowy kościół na północ od Alp, stanowi w rzeczywistości stylistyczne przejście od renesansu do baroku (przełom XVI/XVII w). Wiele pomysłów architektonicznych, związanych z jego budową zostało zaczerpniętych z jezuickiego kościoła-matki – Il Gesù w Rzymie. Sam kościół św. Michała stał się z kolei wzorcem architektonicznym dla wielu jezuickich budowli barokowych na obszarze niemieckojęzycznym. W przeszłości był również duchowym centrum kontrreformacji w Bawarii. Pod prezbiterium znajduje się krypta grobowa, w której są groby książąt i królów bawarskich. Kościół św. Michała od początku stał się miejscem pochowku Wittelsbachów. Najznamienitszą osobistością, jaka spoczywa w krypcie, jest król Bawarii, Ludwik II (zm.1886).
• kościół św. Piotra (niem. Peterskirche) - najstarsza świątynia w mieście, jego historia sięga połowy XII wieku.
– kościół katolicki. Jego wysoka wieża, nazwana przez monachijczyków „Starym Piotrem” (niem. der Alter Peter), jest charakterystyczną dominantą miasta. W miejscu zwanym Petersbergl, przy skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych, już w VIII w. pojawiła się wspólnota mnichów, przybyłych tu z opactwa w Tegernsee. Ok. 1150 r. powstała tu pierwsza romańska świątynia murowana. W II połowie XIII w. przebudowano kościół w stylu gotyckim. W 1495 r. zainstalowano nowy gotycki ołtarz główny, dzieło Erasmusa Gassera, do którego sześć malowideł wykonał pochodzący z Krakowa Jan Polak. W XVII w. przebudowano wnętrza kościoła w stylu barokowym. Dzwonnicę zwieńczył strzelisty hełm z iglicą sięgającą wysokości 92 m. (m.in. Johann Baptist Zimmermann) W lutym 1945 r. kościół został prawie całkowicie zniszczony na skutek bombardowania - całość prac przy rekonstrukcji wnętrz zakończono dopiero w 2000 r. Z galeryjki na wieży kościoła, która jest udostępniona do zwiedzania, rozpościera się jedna z najładniejszych panoram Monachium.
W restauracji w Monachium fot Andrzej Gruszka
Do ciekawszych budowli Monachium należą:
Stary Ratusz - pierwszy budynek, kilkakrotnie przebudowywany w ciągu wieków, wzniósł architekt kościoła Mariackiego Jorg von Halspach Halsach latach 1470-1475. Dzisiejszy neogotycki wygląd zawdzięcza przebudowie z lat 1877-1934. Gmach kryje jedną z najpiękniejszych gotyckich sal (Sala Taneczna) w całych Niemczech. Od 1983 roku mieści się tu Muzeum Zabawek.
Nowy Ratusz - budowla neogotycka zbudowana w latach 1867-1909. W centralnej części fasady wznosi się masywna 80-metrowa wieża zegarowa z kurantem. Kurant wygrywa melodie a ruchome figurki przedstawiają dwa wydarzenia z historii miasta: turniej rycerski zorganizowany w 1568 roku z okazji ślubu księcia Wilhelma V oraz taniec bednarzy na pamiątkę wygaśnięcia epidemii dżumy w 1517 roku.
Rezydencja - przez 600 lat siedziba panującego rodu Wittelsbachów, rozbudowywana w ciągu wieków fazami. Podczas ostatniej wojny poważnie zniszczona i całkowicie odbudowana w latach 1950-1960. Najstarsza i najbardziej oryginalna cześć pałacu to Antiquarium, wybudowane w 1571 roku i pełniące funkcję biblioteki elektora. W skład pałacu wchodzą pokoje elektorskie w rokokowym stylu, 5 Sal Nibelungów, 2 kaplice oraz skarbiec, w którym można oglądać skarby Wittelsbachów (krzyże koronacyjne, kolekcja koron, przedmioty codziennego użytku). Do największych atrakcji Residenz należy dawny teatr królewski Cuvillies Theater, prawdziwa rokokowa perła tonąca w czerwieni i złocie.
Kolejnym miejscem wartym odwiedzenia jest ogród pałacowy.
Stara Pinakoteka - muzeum, w którym znajdują się zbiory malarstwa europejskiego
XIV – XVII wieku.
Nowa Pinakoteka - kolekcja sztuki europejskiej z XVIII i XIX wieku.
Glipoteka - muzeum sztuki starożytnej.
Dzień VII – 18.09.2011
• Bayreuth
Bayreuth - miasto na prawach powiatu, 9 miejsce w Bawarii w rejencji Górna Frankonia, znane w świecie ze względu na odbywające się tam rokrocznie festiwale wagnerowskie. Przez Bayreuth przepływa Men Czerwony. W mieście rozwijają się zakłady przemysłu elektronicznego, maszynowego, chemicznego, włókienniczego, porcelanowego i piwowarskiego. Data założenia miasta jest nieznana. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1194, prawa miejskie uzyskało w 1230 r. Następnie miasto rozwijało się bardzo wolno, a w 1430 roku zostało zniszczone przez husytów. W latach 1440 – 1457 margrabia Jan Alchemik wybudował w Bayreuth pałac. Miasto zyskało na znaczeniu z chwilą przeniesienia rezydencji wyznania luterańskiego. W następnych latach Bayreuth nawiedziła seria nieszczęść: dwa pożary oraz epidemia dżumy. W drugiej połowie XVII wieku z inicjatywy margrabiów powstał zewnętrzny pierścień murów miejskich, gimnazjum, barokowy kościół pałacowy. Powstała też nowa dzielnica miasta z rezydencją margrabiów ze sztucznym Jeziorem Brandenburskim. Okres szczególnego rozkwitu Bayreuth przeżyło za panowania margrabiego Fryderyka. Za sprawą jego małżonki Wilhelminy powstała słynna Opera Margrabiów z bogato zdobionym barokowym wnętrzem oraz liczne budowle reprezentacyjne takie jak: Nowy Ermitaż, Nowa Rezydencja. Bayreuth stało się też miastem uniwersyteckim.
Przed willą -muzeum R.Wagnera w Bayreuth fot Bronek Nowok
17 kwietnia 1870r. do miasta przybył Ryszard Wagner, który w Operze Margrabiów zamierzał wystawiać swoje dzieła. Niestety ze względu na zbyt mały kanał orkiestrowy nie było to możliwe. Wybudował swój własny Teatr Operowy – uroczyste otwarcie odbyło się 13 sierpnia 1876 roku. W jego willi Wahnfried istnieje muzeum kompozytora, w ogrodzie jego grobowiec i popiersie mecenasa Wagnera – Ludwika II.
W mieście jest też muzeum poświęcone Franciszkowi Lisztowi (w domu kompozytora).
Opera Margrabiów, jedno z niewielu doskonale zachowanych barokowych wnętrz operowych świata jest największym domem operowym Niemiec (520 miejsc).
Stąd, z krótkim postojem na posiłek na dawnej granicy niemiecko-polskiej wróciliśmy do Katowic, gdzie byliśmy około godz.20.00.
„Wprowadzony" przez Bernadetę Szymik - Kozaczko, uczestniczkę naszego "I Rajdu AKT Gronie w Bawarii" prezes AKT Grzegorz Górka wystąpił 2 razy w Radio Katowice:
- w audycji "Ligoniowe Radio" w dniu 8.10.2011 (głównie o 50-leciu AKT "Gronie"),
- w audycji redakcji katolickiej "Droga" 24.10.2011 o naszym rajdzie w Bawarii - mówiła głównie Gosia Chwistek, ale także Bernadka Szymik - Kozaczko.
Dziękujemy Pani Redaktor Annie Musialik, która z nami przeprowadziła wywiady (w dniu 5.10.2011) opublikowane w tych audycjach. Po wejściu (za pomocą linku http://www.radio.katowice.pl/index.php?id=129&tx_ttnews ) na stronę internetową Radia Katowice należy uruchomić opcję: "Archiwum dźwiękowe", znaleźć nagranie odpowiedniej audycji i go odtworzyć.
Opracowali: Elżbieta i Andrzej Gruszkowie, Gosia Chwistek, Grzegorz Górka, Aśka Wodarczyk – Staciwa
Zdjęcia: Bronek Nowok, Grzegorz Górka, Aśka Wodarczyk - Staciwa, Elżbieta i Andrzej Gruszkowie, Katarzyna Storch – Grajek, Andrzej Czembor, Teresa i Edward Jaroszowie, Marian Turzański, Jan Brzezina, Tadeusz Stana
"Wandzia się boczy" w Sulzbach-Rosenberg fot Bronek Nowok
1) Spotkanie grudniowe – wtorek 13 grudnia 2011 godz.18.30 w sali amfiteatralnej (audiowizualnej) Pałacu Młodzieży – pokaz zdjęć z "I Rajdu AKT w Bawarii 11-18.09.2011".
2) Leszek Szczepanowski załatwia Sylwestra 2011/2012 w Wiśle na Parteczniku (Dom Goscinny Księżówka),jak jest jeszcze ktoś chętny to dzwonić: Leszek i Alicja Szczepanowscy (Leszek 669447703, Alicja a.szczepanowska@op.pl ).
3) 10 stycznia 2012 - spotkanie opłatkowe AKT,
4) 14 lutego 2012 - Walne Zebranie Sprawozdawczo - Wyborcze AKT "Gronie"
Zapraszam członków i sympatyków AKT „Gronie” na nasze imprezy
pozdrawiam
Grzegorz Górka, tel kom.+48 604450769, tel. stacj. 32 2586241
odwiedzaj bloga http://aktgronie-prezes.blogspot.com
To były piękne dni ... poniżej zamieszczam pełny opis "I Rajdu AKT w Bawarii 11-18 wrzesień 2011" i ponad 20 zdjęć
W dniach 11-18 września 2011r. Akademicki Klub Turystyczny „Gronie” w Katowicach im.Janusza Kalinowskiego zorganizował I RAJD AKT „Gronie” w Bawarii z noclegami w Leutasch (Austria) i Ammerthal (Niemcy) (około 3500 km) na trasie: Katowice, Prien am Chimsee, Garmisch Partenkirchen, Mittenwald (Karwendel 2244 m npm + ~100 m) - Leutasch, Füssen (Zamek Neuschwanstein), Steingaden (Wieskirche), Oberammergau, Linderhof, Ettal, Ammerthal, Kastl, Stettkirchen, Ratyzbona, Amberg, Sulzbach-Rosenberg, Ansbach, Rothenburg, Wolframs-Eschenbach, Norymberga, Bamberg, Pottenstein, Monachium, Bayreuth, Katowice
Udział wzięli: Małgorzata Chwistek, Eugenia Anioł, Henryk Anioł, Barbara Bańczyk, Jan Brzezina, Halina Czembor, Andrzej Czembor, Ludwik Durka, Grzegorz Górka, Elżbieta Gruszka, Andrzej Gruszka, Teresa Jarosz, Maria Jarosz, Edward, Jarosz, Eryka Koza, Bogusław Koza, Bernadeta Szymik-Kozaczko, Józef Kozaczko , Janina Mieszkowska , Edward Muszalik, Anna, Nowakowska-Gadaczek Bronisław Nowok, Wanda Pawlik-Marchel, Halina Sitko, Jan Sitko, Tadeusz Stana, Katarzyna Storch-Grajek, Ewa Turzańska, Magdalena Tu-rzańska, Marian Turzański, Krystyna Więckowicz, Joanna Wodarczyk-Staciwa
Główny organizatorem i przewodnikiem była Małgosia Chwistek, która już ponad 22 lata mieszka w Bawarii (w Sulzbach-Rosenberg). W czasie obchodów 50-lecia AKT „Gronie” na początku marca 2011 r. zaproponowała nam ona zorganizowanie wycieczki do Bawarii, którą reklamowaliśmy jako „Bawarię za 300 euro”. Gosia zamówiła noclegi i inne świadczenia. Dzięki jej znajomości tego kraju związkowego Niemiec położonego na granicy z Austrią, oszczędnym udało się zmieścić w zapowiadanych limitach cenowych. Równo 600, - zł kosztowały nas: przejazd autokarem firmy Adam Czerwiński z Katowic (wraz z utrzymaniem 2 bardzo dobrych i miłych kierowców: Ireneusz Dąbkowski i Krzysztof Gabrysiak). Zakupione przez Aśkę Wodarczyk-Staciwę stosunkowo tanie i dosyć porządne ubezpieczenia (koszty leczenia na 50 tys. zł w firmie UNIQA) i wspólna apteczka na drogę (dobrana i nadzorowana przez „lekarza rajdu” Katarzynę Storch – Grajek) oraz koszta parkingów i powielenie niniejszej publikacji. Około 100 euro kosztowały nas: wstępy do muzeów (40 euro – bilet dla 2 osób, ważny 2 tygodnie na wszystkie państwowe muzea w Bawarii), bilet na kolejkę na Karwendel (16 euro), bilet kolejowy do Monachium (7x29=203 euro dla 31 osób), noclegi (25 euro „bed and breakfast” w Leutasch i trochę mniej za pozostałe 5 noclegów w Ammerthalu), za resztę Gosia jakimś „cudem” ufundowała nam 2 obiado-kolacje w Ammerthalu (nie licząc tego, co nam „postawiła” w swoje urodziny, które przypadły w czasie naszego pobytu i czego nie zdołała przed nami ukryć). W Ammerthalu Tadziu Stana „dostarczał” codziennie rano świeże bułki.
Po zabraniu uczestników z 3 punktów: Dąbrówka Mała, Os.Tysiąclecia, ul. Kopernika - z Katowic wyruszyliśmy w niedzielę 11 września 2011 r. parę minut po 20.00 i przez Czechy (Znojmo) i Austrię (autostrada nr 1 – Wiedeń Salzburg) już przed 8 rano dotarliśmy do miejscowości Prien Am Chiemsee w Niemczech, gdzie spotkaliśmy się z Gosią Chwistek.
Dzień I – 12.09.2011
• Prien am Chiemsee
• Herrenchiemsee
• Garmisch-Partenkirchen
• Karwendel
• Mittenwald
• Leutasch w Austrii - nocleg w 2 pensjonatach
Prien am Chiemsee - gmina w Bawarii, w rejencji Górna Bawaria, w powiecie Rosenheim , nad jeziorem Chiem, na linii kolejowej Monachium – Salzburg. Herrenchiemsee jest największą z wysp na jeziorze Chiem.
Na Herrenchiemsee stoi wśród lasów wspaniała kopia Wersalu wzniesiona na polecenie Ludwika II. Budowa, którą rozpoczęto w 1878 r. nigdy nie została zakończona. W środkowej, reprezentacyjnej części pałacu podziwiać można imponującą Salę Lustrzaną, gdzie latem organizuje się koncerty. Nowy Wersal jest budowlą, na przykładzie której monarcha chciał pokazać światu królewską wspaniałość i potęgę bawarskiego tronu. Interesujące Muzeum Króla Ludwika ukazuje życie władcy – wielkiego miłośnika muzyki i teatru.
Statki kursują też na znacznie mniejszą wyspę Frauenchiemsee, na której Tassilo III założył w 782 r. klasztor dla benedyktynek. Obecnie na wyspie zwiedzać można kościół klasztorny z XI w z freskami romańskimi oraz karolińską halę bramną.
Ludwik II, niem. Ludwig Friedrich Wilhelm von Wittelsbach, znany również jako Ludwik Szalony lub Bajkowy Król (ur. 25 sierpnia 1845 w Monachium, zm. 13 czerwca 1886 nad jeziorem Starnberg) – król Bawarii od 1864 do swej śmierci. Ludwik II urodził się w pałacu Nymphenburg nieopodal Monachium, jako pierwsze dziecko Maksymiliana II i księżniczki pruskiej Marii. Wstąpił na tron po śmierci ojca, w wieku 18 lat. Za jego panowania Bawaria została włączona do Rzeszy Niemieckiej. Ludwik był ekscentryczną osobą, np. utożsamiał się z Parsifalem. Jego dziwactwo (przez niektórych uznawane za chorobę psychiczną) postępowało wraz z kolejnymi niepowodzeniami w polityce zagranicznej i wewnętrznej. Pod koniec rządów praktycznie odseparował się od świata, spędzając czas w swoich baśniowych pałacach w Alpach. Najsłynniejszy z nich, Neuschwanstein, nigdy nie został ukończony, lecz mimo to jest jedną z najpopularniejszych niemieckich atrakcji turystycznych i symbolem Bawarii. Wielu współczesnych badaczy uważa, że "nietypowe" zachowania bawarskiego króla nie wynikały z obłędu, lecz stresu i problemów nieodłącznie związanych ze sprawowaniem władzy przez wrażliwą jednostkę. Ludwik II był nie tylko wielkim budowniczym niesamowitych pałaców "ze snu". Zasłynął również jako mecenas Ryszarda Wagnera. Ludwik nigdy się nie ożenił, choć był zaręczony z księżniczką bawarską – Zofią Charlottą, jego kuzynką i siostrą cesarzowej Elżbiety. Zaręczyny ogłoszono 22 stycznia 1867, ale po licznych zmianach daty ślubu, Ludwik wycofał się z danego słowa w październiku tego samego roku, Zofia zaś poślubiła Ferdynanda d'Alençon, wnuka Ludwika Filipa. Wydarzenia roku 1867 utwierdziły króla w przekonaniu o własnym homoseksualizmie, co, jako że Ludwik był gorliwym katolikiem, nie pozostało bez wpływu na jego i tak chwiejną psychikę. 9 czerwca 1886 Ludwik II został oficjalnie uznany za niepoczytalnego i pozbawiony tronu w wyniku spisku zawiązanego przez wrogich mu ministrów z jego wujem, księciem Luitpoldem, na czele. Następnie został uwięziony w zamku Berg, nad jeziorem Starnberg, na południe od Monachium. Niejasna jest jego śmierć w jeziorze Starnberg, rozważane było samobójstwo i morderstwo. 13 czerwca 1886 odnaleziono ciało Ludwika i jego lekarza Bernharda von Guddena, w jeziorze Starnberg, niedaleko brzegu. Ludwik został pochowany w kościele św. Michała w Monachium. Jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych władców w historii Bawarii. Jego postać wciąż budzi żywe emocje i spory. W pamięci swoich poddanych zapisał się jako król-pacyfista (starał się unikać konfliktu zbrojnego z Prusami, a później z Francją).
Garmisch-Partenkirchen - miejscowość w południowych Niemczech u podnóża Alp w Bawarii, siedziba władz gminy o tej samej nazwie i stolica powiatu Garmisch-Partenkirchen. Mimo, iż liczba mieszkańców wynosi 26 tysięcy i ma 205,7 km kw. powierzchni oraz jest to jeden z najsilniej rozwijających się ośrodków w Bawarii, miejscowość nie ma statusu miasta. Jest położona na wysokości 708 m n.p.m. i jest znanym ośrodkiem narciarskim i uzdrowiskiem. W Garmisch-Partenkirchen znajduje się początkowa stacja kolejki zębatej, którą można dostać się na najwyższy szczyt Niemiec Zugspitze – 2962 m n.p.m. (trasa częściowo wiedzie przez tunel wykuty w skale). Odbywały się tu IV Zimowe Igrzyska Olimpijskie, Turnieje Czterech Skoczni oraz Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Alpejskim.
Karwendel - pasmo górskie w Północnych Alpach Wapiennych. Leży na pograniczu południowych Niemiec (Bawaria) i Austrii (Tyrol). 125 szczytów przekracza 2000 m n.p.m., jednak żaden z nich nie jest wyższy niż 3000 m; najwyższy szczyt Birkkarspitze osiąga 2749 m.
Zdobnictwo fasad w Górnej Bawarii - Lüftlmalerei
Malarstwo na zewnętrznych ścianach domów spotyka się w Górnej Bawarii bardzo często. Ozdoby nanoszone na tynk maja dwojaki charakter. Z jednej strony mamy do czynienia z malarstwem iluzjonistycznym, nadającym fasadzie domu nowy charakter. W ten sposób nadaje się odpowiedni styl budynkowi poprzez domalowanie kolumnady, czy też ozdobnego obramowania okien. Inna forma „Lüftlmalerei“ to obrazy figuralne nawiązujące do scen biblijnych, przedstawiające postaci świętych, najczęściej patronów domów, z ich typowymi atrybutami. Częste są także scenki rodzajowe z życia rodziny, symbole przedstawiające atrybuty domostw a także obrazy nawiązujące do wydarzeń szczególnie chętnie przedstawianych w malarstwie ludowym, np.: scenki z polowań. Pod względem techniki wykonania, malarstwo fasadowe jest formą fresku. Odpowiednie farby nakłada się na mokry tynk wapienny. Na skutek reakcji chemicznej pomiędzy składnikami farby i tynku, powstają obrazy trwale, nieulegające zniszczeniu pod wpływem warunków atmosferycznych. Najwartościowsze dzieła tego gatunku spotykamy w Mittenwaldzie i Oberammergau. Do najwybitniejszych mistrzów tego gatunku zaliczyć należy: Franza Karnera z Mittenwaldu i Franza Serapha Zwincka z Oberammergau. Nazwa „Lüftlmalerei“ związana jest prawdopodobnie z miejscem zamieszkania Zwincka. Jego dom w Oberammergau nosi nazwę „zum Lüftl“.
Mittenwald - gmina targowa w Bawarii, w powiecie Garmisch-Partenkirchen, między górami Wetterstein a Karwendel nad rzeką Izarą. Jest jedną z najpiękniej położonych miejscowości w całych Alpach. W Mittenwald fasady domów ozdobione są malowidłami opartymi głównie na (historiach) motywach biblijnych i związanych z tradycją rodzinną techniką fresku, czyli tzw. „Lüftlmalerei”. W centrum miejscowości kościół z barokową wieżą p.w. św. Piotra i Pawła. Obok kościoła statua ku czci Matthiasa Klotza, który w XVII wieku wprowadził tu sztukę produkcji skrzypiec. Miejscowi lutnicy do dziś wyrabiają te instrumenty. Niedaleko kościoła znajduje się Muzeum Lutnictwa.
Leutasch – Seefeld - w Austriackim Tyrolu - tu tylko spaliśmy w 2 pensjonatach (niedługo - 13-22.01.2012 tu i w Innsbrucku będą młodzieżowe mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim).
Dzień II– 13.09.2011
• Füssen, Neuschwanstein, Hohenschwangau
• Steingaden - Wieskirche
• Oberammergau
• Linderhof
• Ettal
• Ammerthal
Füssen - miasto w południowych Niemczech przy granicy z Austrią nad jeziorem zaporowym Forggensee rzeki Lech (dopływ Dunaju). Około 3 km na wschód od Füssen znajdują się zamki Neuschwanstein i Hohenschwangau.
Neuschwanstein - Nowy Łabędzi Kamień to XIX-wieczny zamek neoromańsko-pseudomauretańsko-neogotycki. Jego fundatorem był król Ludwik II Bawarski. Pierwsze prace nad budową rozpoczęły się 5 września 1869 roku i trwały 17 lat aż do śmierci króla. Na szczególną uwagę zasługuje niezwykle dopieszczone przez młodego króla wnętrze. Każda komnata została starannie dopracowana przez malarzy historycznych z całego kraju. Z całego pałacu można wyróżnić: Salę Tronową, Sypialnię Króla oraz Salę Śpiewaków. Pierwsza z wymienionych komnat jest niemal w całości wypełniona złotem, podłogę zdobi marmurowa mozaika. Sypialnia królewska urządzona w stylu neogotyckim. Ściany komnaty zdobione freskami przedstawiającymi jak żyli legendarni Tristan i Izolda. W Sali Śpiewaków odbywały się liczne koncerty muzyki wagnerowskiej.
Ludwik II, za życia niezrozumiany i potępiany za rozrzutność, pozostawił Bawarii swój najcenniejszy skarb. Przychody ze zwiedzania znacznie przewyższają sumę przeznaczoną na budowę bajkowego zamku, bowiem co roku przybywa tu ponad milion osób. Dziś to jeden z najwspanialszych zabytków Bawarii i jest pierwowzorem dla projektu zamku w Disneylandzie.
Hochenschwangau - zamek został zbudowany na ruinach XII-wiecznej twierdzy Schwanstein. W roku 1829 książę Maksymilian (później król Maksymilian II Bawarski) zdecydował się na budowę rezydencji w tym miejscu, ze względu na bardzo atrakcyjne położenie oraz wspaniałe widoki. Ziemię nabył w 1832 r., a rok później rozpoczęto pierwsze prace. Budowa trwała do 1837 roku. Zamek był letnią rezydencją króla Maksymiliana, jego żony Marii Fryderyki Pruskiej oraz dwóch jego synów – Ludwika (późniejszy Ludwika II) i Ottona (później Otton I), w której spędzili sporo czasu.
Po śmierci króla Maksymiliana (1864) Ludwik zamieszkał w zamku wraz z matką aż do ukończenia budowy nowej rezydencji – Neuschwanstein. Po śmierci Marii Fryderyki w zamku zamieszkał jej szwagier Luitpold Bawarski. Po jego śmierci w 1912 r. zostało tam otwarte muzeum, które jest czynne do dnia dzisiejszego.
Steingaden - Wieskirche - kościół „na łące”, słynny w Bawarii kościół pielgrzymkowy p.w. Wniebowzięcia NMP. Wybudowany przez braci Dominikusa i Jana Baptystę Zimmermannów w latach 1746-1754 w stylu rokokowym.
We wnętrzu kościoła białe, proste kolumny kontrastują z ozdobionymi i pokrytymi złotem ornamentami na łukach zwieńczających kolumny oraz z ogromnym freskiem w kopule. Kontrast ten symbolizuje ziemię a nad nią pełne chwały niebiosa z błękitnym podłożem fresku przedstawiającym litość i przebaczenie Boże rozlewające się na cały rodzaj ludzki. W środkowej części ołtarza umieszczono figurę Biczowanego Chrystusa autorstwa ojca Magnusa Strauba i brata Lukasa Schweigera z górnobawarskiego klasztoru Steingaden (1730). Figura została wykonana na potrzeby procesji wielkopiątkowych, bardzo popularnych w dobie baroku. Ciało Chrystusa pokryte jest ranami i zakrwawione. Od 1983 roku kościół wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pielgrzymkowy_w_Wies
Oberammergau - gmina w Bawarii, w rejencji Górna Bawaria, w powiecie Garmisch-Partenkirchen nad rzeką Ammer. Oberammergau jest znane w świecie z widowisk pasyjnych, które miejscowa ludność wystawia od 1633 roku. Jest to podziękowanie za wybawienie od epidemii dżumy. Obecnie mieszkańcy wioski, co 10 lat biorą udział w przedstawieniu męki i śmierci Pana Jezusa, a tysiące ludzi przybywa do wioski, aby zobaczyć to przedsięwzięcie. Zachował się tutaj rokokowy kościół świętych Piotra i Pawła z lat 1735-1740 oraz słynny tzw. Dom Piłata z iluzjonistycznymi malowidłami na fasadzie. Na wielu domach można też zobaczyć malowidła przedstawiające sceny religijne lub widoki alpejskie (Lüftlmalerei).
Linderhof - neobarokowy pałac w regionie Oberammergau. Jest jednym z trzech zamków króla Ludwika II a przy tym jedynym, w którym władca mieszkał przez dłuższy czas – tzw. domek myśliwski. Pierwsze plany budowy pałacu powstały w 1869 r., a budowlę wznoszono w latach 1874-1878. Linderhof nie jest kopią istniejącej budowli, został jedynie zainspirowany przez Petit Trianon w Wersalu oraz inne osiemnastowieczne budowle francuskie. Prawdziwą atrakcją jest zachwycający park i ogrody. W parku porozrzucane są liczne romantyczne budowle:
• Dom Marokański
• Kiosk Mauretanski
• Cerkiewka
• Fontanna Neptuna i Świątynia Wenus
• Grota Wenus wzorowana na opisie zawartym w pierwszym akcie opery Wagnera „Tannhäuser”. W sztucznej grocie jest podświetlone jeziorko z łodzią w kształcie łabędzia, w której król Ludwik odbywał przejażdżki po wodzie.
Ettal - gmina w rejencji Górnej Bawarii w powiecie Garmisch-Partenkirchen we wspólnocie administracyjnej Unterammergau. Znajduje się tu klasztor Benedyktynów założony przez cesarza Ludwika IV Bawarskiego, wzniesiony w XIV wieku z kościołem z dwunastonarożną nawą wzorowaną na kościele św. Grobu w Jerozolimie. W XVIII wieku został przebudowany przez Enrico Zucalli i Franza Schmuzera, a rokokowy wystrój wnętrza wykonali bracia Zimmermanowie i Martin Knoler.
Dzień III– 14.09.2011 „Szlakiem piastowskim”
Szlak Piastowski w Bawarii
Kontakty pierwszych Piastów z władcami średniowiecznej Bawarii i Wschodniej Frankonii sięgają początków Państwa Polskiego. Fragment szlaku, który przebyliśmy, przebiega w całości przez obecne terytorium Górnego Palatynatu, czyli Oberpfalz, ze stolica w Ratyzbonie. Wędrówkę naszą rozpoczęliśmy w Ammertahlu, by przez Kastl, Stettkirchen i Ratyzbonę dotrzeć do Sulzbachu. W każdym z tych miejsc natrafiliśmy na ślady obecności ważnych osobistości z dynastii Piastów, zarówno po mieczu jak i po kądzieli. Jest to niewątpliwie szlak, który nas łączy. To szlak trwałych przymierzy, małżeństw dynastycznych oraz ważnych wydarzeń natury religijnej i politycznej. Obecność władców z dynastii Piastów w życiu politycznym średniowiecznej Bawarii i Frankonii wpłynęło decydująco na kształt mapy politycznej obecnej Europy. Przykłady śladów piastowskich w Bawarii zostaną bliżej omówione przy poszczególnych miejscowościach tego szlaku.
• Ammertahl
• Kastl
• Stettkirchen
• Kallmünz
• Ratyzbona (niem. Regensburg)
• Sulzbach-Rosenberg
Ammerthal – osada sięgająca X wieku.
Przez panujących wtedy na tym terenie hrabiów z Schweifurtu został zbudowany zamek z murami obronnymi i kościołem. Margrabia Henryk zwany zdrobniale Hezilo był sprzymierzeńcem Henryka II (króla, a później cesarza rzymsko-niemieckiego) i głównym kandydatem do tronu Bawarii. Po odmowie bawarskiego tronu, w 1002 roku, Hezilo zawarł przymierze z Bolesławem Chrobrym, który wspomagał go w powstaniu przeciw Henrykowi II. W 1003 roku w czasie toczących się walk Ammerthal został zniszczony. Najmniej ucierpiał kościół, obecnie pod wezwaniem Matki Boskiej, którego szczątki murów przetrwały do dziś. Obecnie miejscowość liczy 2800 mieszkańców. Przez kilka dni była miejscem naszego pobytu. Mieszkaliśmy tu w budynku zbudowanym jako sierociniec – obecnie użytkowanym jako tani dom noclegowy.
Kastl - gmina targowa w Bawarii, w rejencji Górny Palatynat, w powiecie Amberg-Sulzbach nad rzeką Lauterach. Miejscowość położona na wzgórzu z Klasztorem Benedyktynów i kościołem św. Piotra. Klasztor zbudowany został w XI wieku, następnie w wieku XVI przeszedł w ręce Jezuitów potem Kawalerów Maltańskich, w tym czasie został zamieniony na szkołę. Kościół św. Piotra początkowo romański, później przebudowa gotycka. Posiada unikalne sklepienie kolebkowe. W dobudowanej gotyckiej kruchcie pochowana jest księżniczka Anna, córeczka cesarza Ludwika IV i Piastówny Śląskiej, Beatrycze, księżnej głogowsko-jaworskiej a także cesarzowej Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Stettkirchen - mała miejscowość w dolinie rzeki Lauterach u wybiegu tzw. Krwawej Doliny gdzie miała miejsce bitwa miedzy wojskami ottońskimi a sprzymierzonymi siłami bawarsko-slowiańskimi (10 lipca 976 roku). Na pamiątkę zwycięstwa cesarza Ottona II z Henrykiem Kłótnikiem wspomaganym przez Mieszka I i jego szwagra Bolesława II Pobożnego, księcia czeskiego z dynastii Przemyślidów, wybudowano kościół. Miejsce budowy tego kościoła wskazał rzucony przez cesarza miecz. W obecnym kościele w ołtarzu głównym Matka Boska z dzieciątkiem, stojąca na półksiężycu z głową Tatarzyna. Taki wizerunek Madonny, spotykany często w Bawarii, nazywany jest Türkenmadonna. Na stropie rokokowe stiuki upamiętniające Odsiecz Wiedeńską
Kallmünz - gmina targowa w Bawarii, w rejencji Górny Palatynat w powiecie Ratyzbona w Jurze Frankońskiej około 20 km na północny zachód od Ratyzbony nad rzekami Vils i Naab. Miejscowość znana 2000 lat p.n.e., położona na paśmie skał wapiennych. Na wzniesieniu można zobaczyć szare ruiny zamku z 1230 roku, zniszczonego w czasie wojny trzydziestoletniej.
Ratyzbona (niem. Regensburg, czes. Rezno) - dziś to piąte co do wielkości miasto Bawarii leżące nad Dunajem. W roku 179 istniała tu rzymska warownia założona przez Trzeci Legion podczas panowania cesarza Marka Aureliusza. W VI wieku miasto jest rezydencją książąt Agilolf i pierwszą oficjalną stolicą Bawarii. W roku 739 św. Bonifacy powołuje tu biskupstwo i mimo że w 1542 r. miasto przeszło na protestantyzm, to pozostało siedzibą biskupów do dziś. W IX wieku Ratyzbona była ważnym ośrodkiem państwa wschodnio-frankońskiego. W opactwie benedyktyńskim Św. Emmerama spoczywają królowie z dynastii Karolingów. W kościele tym prawdopodobnie Mieszko I wraz ze swoim synem Bolesławem Chrobrym przyjął chrzest. Handel z Paryżem, Wenecją i Kijowem umożliwił szybki rozwój gospodarczy Ratyzbony. Miasto posiadało wówczas jedyny most na Dunaju pomiędzy Ulm a Wiedniem. O średniowiecznej potędze miasta świadczy bogata architektura romańska i gotycka, która do tej pory dominuje na Starym Mieście. Najlepiej rozpoznawalne symbole to Most Kamienny (budowany w latach 1135-1146) i katedra św. Piotra. Katedrę zaczęto wznosić w XIII w. (lata 1260-1270) a prace budowlane trwały aż do 1872 roku. Znamienne dla Ratyzbony są wysokie wieże, stawiane przez bogatych kupców na wzór pałaców obronnych w północnych Włoszech. Z sześćdziesięciu wież średniowiecznych do dzisiaj zdobi miasto około dwadzieścia. W XV wieku miasto znacznie podupadło gospodarczo. Podczas wojny trzydziestoletniej w 1633 roku Ratyzbonę zajęły wojska szwedzkie, ale rok później miasto zostało odbite przez armie cesarską i bawarską. Od 1633 roku obradował tu Nieustający Sejm Świętego Cesarstwa Rzymskiego, w którym uczestniczyli delegaci z całej Europy. W 1803 roku z mocy sejmu Rzeszy powstało niezależne Księstwo Raty-zbony, a w 1809 r. zostało zajęte przez wojska austriackie a następnie zostało przejęte przez Królestwo Bawarii. Dopiero w połowie XIX wieku Ratyzbona ponownie zyskała na znaczeniu. Oprócz kościoła św. Emmerama i katedry św. Piotra zasługuje na uwagę kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (Stara Kaplica) z obrazem wotywnym Madonny i wizerunkami św. Henryka II i św. Kunegundy.
W mieście znajduje się też najstarsza niemiecka kawiarnia (1686 r.), która powstała w trzy lata po Odsieczy Wiedeńskiej. W pobliżu stoi pomnik księcia Juana de Austria dowódcy zwycięskiej bitwy Ligi Świętej z Turkami pod Lepanto (1571) – jednej z największych bitew morskich w dziejach.
W 2006 roku Stare Miasto w Ratyzbonie zostało wpisane na listę UNESCO.
Kolejność naszej wędrówki po Ratyzbonie:
• Porta Pretoria
• Katedra Św. Piotra
• Stara kaplica
• Wieże mieszkalne
• Kościół NMP
• Stary ratusz
• Najstarsza kawiarnia
• Kościół Św. Emmerama.
Sulzbach-Rosenberg - miasto w Bawarii w rejencji Górny Palatynat w powiecie Amberg-Sulzbach w Jurze Frankońskiej, około 10 km na północny zachód od Amberg. Miasto to leżało na „złotej drodze” z Norymbergii do Pragi. To średniowieczne miasto zbudowane jest na grzbiecie skalnym, otoczone górzystymi terenami. Sulzbach to także miasto górnicze z przeszło tysiącletnią tradycją wytopu żelaza i srebra. Przez kilkaset lat władzę w tym mieście sprawował ród Wittelsbachów. W pięknym późnogotyckim ratuszu zbudowanym w XV wieku można zobaczyć galerię portretów tego rodu. W pobliżu znajduje się gotycki kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku przez Karola IV (w tym czasie miasto było stolicą nowych Czech). Ołtarz główny jest dziełem Hansa Georga Assama. Największą budowlą miasta jest zamek o elementach romańskich, gotyckich i renesansowych. Jeden z największych kompleksów tego zamku wybudowany został w 1300 r. Początki zabudowy sięgają IX wieku a intensywne prace budowlane prowadzono tuz po powstaniu ammertahl-skim, juz w roku 1003. Kontakty palatyna Sulzbachu Berengara (XII w.) z księciem śląskim Władysławem Wygnańcem doprowadziły do małżeństwa dynastycznego ich dzieci: Bolesława Wysokiego i Adelajdy. Ich potomkiem jest książę Śląska, Ziemi Krakowskiej i Wielkopolski – Henryk Brodaty (Lit.: Dynastie Europy, Ossolineum, 2009). Obecnie w obrębie kompleksu zamkowego mieści się Szkoła Muzyczna, Biblioteka Miejska, urzędy i sale seminaryjne.
Niedaleko miasta znajduje się góra św. Anny, na niej barokowy kościół pielgrzymkowy. Tradycja pielgrzymek do tego miejsca trwa przeszło 350 lat. W dniu 26 lipca podążają tysiące ludzi do cudownego obrazu św. Anny.
M.in. w Sulzbach-Rosenberg zetknęliśmy się z obyczajami u nas nieznanymi, dlatego opisujemy je poniżej:
Kirwabaum
Kirwa to święto nawiązujące do rocznicy poświęcenia miejscowego kościoła („kiermasz”). W trakcie tego święta młode pary w strojach ludowych tańczą wokół strojnie przybranego drzewa, zwanego tutaj Kirwabaum. Prosty, dorodny pień drzewa zdobi rzeźba w korze, wieńce, barwne, a często tylko niebiesko - białe wstążki i tzw. wiecha. Drzewo na tzw. Kirwe ma zazwyczaj ok. 30 m. wysokości i jest ustawiane przy użyciu wysokich tyczek, siłą mięśni ludzkich. Nie lada to sztuka sprawnie kierować balansowaniem takiego kolosa. Zwyczajowo, pracami kieruje tzw. majster drzewa kirwowego (Kirwabaummeister). Po ustawieniu i zamocowaniu drzewa rozpoczynają się tance wokół tego najważniejszego świątecznego symbolu. Młode pary uczą się tańców ludowych przez cały poprzedzający rok. Najdorodniejsza para zostaje obdarowana bukietem kwiatów i nosi tytuł „Kirwapaar“ do następnego roku. Kirwabaum zajmuje honorowe miejsce na środku świątecznego placu tylko przez jakiś czas. Nowy właściciel drzewa, wyłoniony zazwyczaj w losowaniu, zabiera je, by wykorzystać cenny materiał zgodnie z jego jakością.
Maibaum
Drzewko majowe, tzw. Maibaum, symbol rodzącej się do życia natury, zostaje ustawiony na głównym placu wiejskim lub na rynku miejskim w dzień poprzedzający albo pierwszego maja. W zdobieniach dominuje we Frankonii kolor biało - czerwony a w pozostałej części Bawarii barwa niebiesko - biała, zgodnie z ubarwieniem flag i herbów tych krain. Poza drzewkami majowymi ustawianymi na krotki okres czasu i ozdabianymi zielenią, coraz częściej spotyka się drzewa majowe ustawiane na dłużej i przyozdobione symbolami wykonywanych w danej miejscowości zawodów. Często na drzewku majowym umieszcza również sentencje zawierające mądrości ludowe, które pomagają borykać się z trudnościami dnia codziennego. Dawniej ozdoby wykonywane w drewnie, były dziełami sztuki ludowej. Dzisiaj, coraz częściej na drzewku majowym znajdujemy odpowiednio ukształtowane i pomalowane szyldy aluminiowe. Są trwale a treść ich nawiązuje, jak dawniej, do regionalnej tradycji. W czasie majowego święta wokół drzewa majowego odbywają się tance, można tez często po raz pierwszy w danym roku zasiąść do stołu ustawionego pod gołym niebem, przy kuflu piwa i tradycyjnych, pieczonych kiełbaskach.
Dzień IV– 15.09.2011 „Szlakiem miast frankońskich”
Miasta Frankońskie
W średniowiecznej Frankonii, na skrzyżowaniu dróg handlowych powstawały osady bogacące się przez wymianę towarowa. Władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego, głównie Konrad III, Fryderyk Barbarossa i Ludwik Bawarski nadawali tym miejscowościom prawa handlowe i miejskie. By zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom, miasta te otaczano murami obronnymi. Perełkami architektury średniowiecznej są: Rothenburg nad rzeką Tauber, Dinkelsbühl czy Wolframs - Eschenbach. Rozwój gospodarczy tych miast wpłynął na rozkwit architektury, kultury i sztuki. Jednym z najwybitniejszych twórców okresu późnego średniowiecza był rzeźbiarz Tilman Rimenschneider, którego prace możemy podziwiać w licznych kościołach i muzeach Frankonii. Nowe drogi handlowe, rozwój dużych ośrodków miejskich takich jak Würzburg i Norymberga osłabiły znaczenie gospodarcze niedużych miast frankońskich. Do ostatecznego upadku handlu w tym regionie doprowadziła wojna trzydziestoletnia. Średniowieczne miasta handlowe zapadły w kilkusetletni sen i w ten sposób zachowały swój unikalny, średniowieczny charakter. Na początku XIX w. Frankonia zostaje włączona do królestwa Bawarii. Panujący wówczas w Bawarii król, wielki miłośnik i mecenas sztuki, Ludwik I Bawarski, wydaje zarządzenie, na mocy którego zabrania się wyburzania murów i wież obronnych, przyczyniając się w ten sposób do zachowania historycznego wyglądu starych miast. Toteż na przełomie XIX i XX w. idylliczne, średniowieczne miasta frankońskie odkrywają ludzie sztuki. Przybywają tutaj gromadnie artyści z Berlina i Monachium. Rozpoczyna się wielki „czas“ miast romantycznych. Miasta te przetrwały druga wojnę światową prawie bez zniszczeń. W drugiej połowie XX w. zostają one włączone do tzw. drogi romantycznej, wiodącej z Füssen do Würzburga. Rozpoczyna się nowy okres w życiu tych zabytkowych miejscowości – pomników kultury, o europejskim znaczeniu.
• Ansbach
• Rothenburg
• Wolframs – Eschenbach
Ansbach - miasto w południowej Frankonii – 41000 mieszkańców. W roku 748 na miejscu obecnego miasta powstał klasztor benedyktynów, wokół którego w ciągu następnych stuleci rosło miasto. Od 1331 roku znajdowało się pod panowaniem Hohenzollernów frankońskich, a następnie margrabiów Brandenburgii. W 1486 r. zostało stolicą oddzielnego władztwa Brandenburg-Ansbach, a w 1791 r. zostało przyłączone do Prus, zaś w 1806 r. przeszło ponownie pod panowanie bawarskie. W Ansbach 17.V.1490r. urodził się Albrecht Hohenzollern, wielki mistrz zakonu krzyżackiego.
Główne zabytki:
• Pałac margrabiów z ogrodem i oranżerią – przebudowany w latach 1705-1745.
Galeria obrazów rokokowych i zbiór porcelany miśnieńskiej.
Barokowy ogród pałacowy.
• Kościoły ewangelickie św. Gumberta i św. Jana.
Kościół św. Gumberta był początkowo częścią romańskiego klasztoru benedyktyńskiego (pozostałością z tego okresu jest krypta), obecnie jest przykładem skromnego, luterańskiego baroku. Punktem centralnym jest mały marmurowy ołtarz. W gotyckiej części kościoła znajduje się bogato zdobiona Kaplica Rycerzy Łabędzia (Schwannenritterkapelle). Dzięki znakomitej akustyce kościół służy jako sala koncertowa.
Rothenburg - miasto w Środkowej Frankonii w powiecie Ansbach ( 11 tys. mieszkańców). Miasto położone na płaskowyżu nad rzeką Tauber. Rothenburg zawdzięcza swoje istnienie znanej w Niemczech rodzinie von Rothenburg, których rodzinne powiązania sięgały dworu cesarskiego. Założyli oni nie licząc Rothenburga ob der Tauber jeszcze 6 miast, które do dziś dnia noszą nazwę Rot ( h ) enburg. Cztery z nich znajdują się na terenie Niemiec, jedno w Szwajcarii i jedno w Polsce – Czerwińsk. Rothenburg jest jedną z największych atrakcji turystycznych Bawarii. Miasto otaczają mury obronne z zamkiem, których budowę rozpoczął w X wieku hrabia Comburg-Rothenburg. Za czasów Konrada III króla niemieckiego rozwinął się handel i miasto stało się ośrodkiem miejskim. Uliczki Rothenburga biegną promieniście od bram i murów miasta, łącząc się na rynku, nad którym góruje renesansowy ratusz. Z jego 60 metrowej wieży rozciąga się piękny widok na miasto i okolice. W 1336r. rozpoczęto budowę kościoła św. Jakuba, który do dzisiaj jest miejscem pielgrzymkowym – znajduje się w nim ołtarz Krwi Jezusa Chrystusa przedstawiający Ostatnią Wieczerzę. Ołtarz ten został wyrzeźbiony w drewnie lipowym przez Tilmana Riemenschneidera w latach 1501 – 1505. W ołtarzu głównym zewnętrzne skrzydła przedstawiają Legendę o św. Jakubie, wykonane one zostały przez Friedricha Herlina. W Rothenburgu jest też wielopokoleniowa pracownia drukarska, Muzeum Średniowiecznych Zbrodni z narzędziami tortur oraz Muzeum Lalek i Zabawek.
Wolframs – Eschenbach - miasto w Bawarii (Środkowa Frankonia) w powiecie Ansbach. W obrębie murów ( wysokości 4 m) zachowały się do dzisiaj gospodarstwa wiejskie. Miasto znane w Europie w XII i XIII wieku z „minnesinger” (śpiewających), potomków trubadurów, którzy tworzyli muzykę i poezję staroniemiecką. Takim trubadurem był Wolfram von Eschenbach –niemiecki poeta, twórca eposu „Parsifal” Postać ta występuje w operze Richarda Wagnera – „Tannhauser”. Maksymilian II Bawarski ufundował mu w 1860 r. pomnik.
Na uwagę zasługuje Stary Ratusz i Katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z pięknym Ołtarzem Różańcowym wykonanym w latach 1510 – 1520 przez artystów szkoły Wita Stwosza.
Dzień V– 16.09.2011
• Norymberga (niem. Nürnberg)
• Bamberg
• Pottenstein
Norymberga - miasto położone u zbiegu rzek Pegnitz i Rednitz, gospodarcza i kulturalna stolica Frankonii, drugie co do wielkości miasto w Bawarii, ponad 500 000 mieszkańców. Zniszczona podczas II wojny światowej i odbudowana. Pierwsza wzmianka o mieście pojawiła się w 1050 roku jako „nuorenberc” (skalista góra) w dokumencie cesarza Henryka III. Miasto szybko rozwijało się i w 1219 roku stało się wolnym miastem Rzeszy, a następnie jednym z największych miast środkowej Europy. Do 1427 roku Norymberga była rządzona przez burgrabiów, aż do Fryderyka VI , który sprzedał swój urząd „Radzie Miasta”. W XV i XVI wieku Norymberga stała się centrum niemieckiego renesansu. Po wojnie trzydziestoletniej miasto podupadło. Dopiero w XIX wieku odrodziło się jako centrum przemysłowe. W 1835 roku została otwarta w Norymberdze pierwsza niemiecka linia kolejowa. 2 stycznia 1945 roku średnio-wieczne centrum miasta zostało w 90% zniszczone przez Brytyjczyków i Amerykanów. Po II wojnie światowej odbył się w tym mieście proces zbrodniarzy wojennych.
Główne zabytki:
Ponad miastem góruje zamek – monumentalny kompleks trzech budowli, składający się z zamku cesarskiego, zamku burgrabiego i zamku miejskiego. Miasto opasują zachowane częściowo obwarowania z kilkoma basztami z XIV i XV wieku.
Przy rynku staromiejskim wznosi się renesansowy ratusz z XIV-XVII wieku.
W pobliżu dwie gotyckie świątynie:
• kościół św. Sebalda, budowany w latach 1230-1273, z XV-wiecznym nagrobkiem patrona świątyni, licznymi zabytkowymi rzeźbami – wśród nich kilka dzieł Wita Stwosza: posąg św. Andrzeja, tryptyk – ogrójec, wieczernik, pocałunek Judasza oraz grupa ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem. Na zewnątrz interesujące portale, rzeźby w niszach i na konsolach autorstwa późnogotyckich mistrzów norymberskich.
• kościół św. Wawrzyńca z XIII-XIV wieku z monumentalnym piaskowcowym tabernakulum Adama Krafta, licznymi tryptykami oraz zespołem rzeźb Wita Stwosza: Zwiastowanie (Pozdrowienie Anielskie) z 1517 roku w górnej części nawy głównej oraz Chrystus ukrzyżowany (lata 1516 i 1520) w nowoczesnym ołtarzu głównym.
• Na uwagę zasługuje też Kościół Mariacki – fundacja Karola IV, wznoszony od 1355-1361r. z bogatą dekoracją rzeźbiarsko-architektoniczną oraz figurkami siedmiu książąt i arcybiskupów składających hołd cesarzowi, które pojawiają się każdego dnia w południa na zegarze. We wnętrzu wiele zabytków gotyckiej rzeźby i malarstwa między innymi Ołtarz Tucherów.
• Na rynku norymberskim wznosi się bogato zdobiona wspaniała gotycka fontanna o wysokości 19 m. zwana „pięknym źródłem” (1396 r.), z licznymi figurami między innymi: Maryi, apostołów, proroków, książąt i filozofów.
• Nad rzeką Regnitz zachował się częściowo gotycki kompleks Szpitala św. Ducha z XIV-XVI wieku.
• Z zabudowy mieszczańskiej przetrwały jedynie nieliczne stare domy, między innymi Albrechta Dürera (XV wiek).
W mieście znajdują się też: Muzeum Miejskie, Muzeum Narodowe, Muzeum Komunikacji Miejskiej i Muzeum Zabawek.
Bamberg - miasto na prawach powiatu w Bawarii nad rzeką Regnitz, która w odległości około 7 km od centrum miasta dwoma ramionami uchodzi do Menu.
Pierwsze wzmianki o Bambergu pojawiły się już w roku 902. W 1007 roku król Henryk II założył w Bambergu biskupstwo, przy którym w XI wieku powstała szkoła przykatedralna, w której nauczali wybitni humaniści europejskiego średniowiecza, przekształcona później w uniwersytet. W czasie II wojny światowej miasto uniknęło zniszczeń, dzięki czemu zachowało ogromną ilość zabytków. W mieście rozwija się przemysł elektroniczny, włókienniczy, obuwniczy i piwowarski. Najbardziej znany browar i wyszynk to tzw. Schenkerla, warzący piwo ze słodu wędzonego.
Główne zabytki Bambergu to:
• Ratusz
• Stare Miasto z Pałacem Biskupów
• Katedra świętych Piotra i Jerzego
• kościoły św. Jakuba, św. Marcina, św. Stefana
• zespół klasztorny na wzgórzu św. Michała.
Na prawym brzegu rzeki rozciąga się dzielnica zabytkowych domów rybackich - Mała Wenecja.
Katedra św. św. Piotra i Jerzego - zbudowana przez cesarza Henryka II, poświęcona w 1012 roku. Dwukrotne pożary zniszczyły katedrę. W 1237r. poświęcono obecną katedrę z przebudową wnętrza w XVII i XIX wieku. Ołtarz główny (Wit Stwosz) zdobiony płytami z brązu przedstawiającymi sceny: Narodzin i Chrztu Chrystusa, Chrystus na Górze Oliwnej, Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie Chrystusa. Ołtarz Maryjny Wita Stwosza przedstawia narodziny Maryi i ofiarowanie Dzieciątka w świątyni.
W katedrze znajduje się figura jeźdźca bamberskiego, nagrobek pary cesarskiej świętych Henryka II i żony Kunegundy, dłuta Rimenschneidera, wykonany w 1513 roku, grób papieża Klemensa II oraz relikwie św. Gwoździa z Krzyża Pańskiego.
Na wzgórzu św. Michała znajduje się romańskie opactwo benedyktyńskie z twierdzą i kościołem otoczone pięknymi tarasami ogrodowymi.
Opactwo powstało w 1015 roku, ale w 1610 roku uległo zniszczeniu w wyniku pożaru. Ponownie zostało odbudowane w XVII wieku. W kościele św. Michała na uwagę zasługuje gotycki żebrowany strop z motywami roślinnymi ( ogród niebiański), liczne ołtarze między innymi św. Sebastiana, św. Benedykta i św. Scholastyki, św. Henryka i św. Kunegundy, Wszystkich Świętych oraz rzeźby Michała Archanioła, sarkofag św. Ottona, Chrystusa bolejącego, a także kaplice Grobu Świętego i Matki Bożej.
Związki z Polską:
• w 1121 roku biskup Otton z Bambergu rozpoczął misję chrystianizacyjną na Pomorzu Zachodnim,
• z Bambergu pochodzili niektórzy niemieccy koloniści, którzy osiedlali się w Wielkopolsce, stąd określenie osadników – bambrzy.
Pottenstein - miasto w Bawarii w rejencji Górna Frankonia w powiecie Bayreuth nad rzeką Puttlach. Leży na pięknej trasie widokowej w jurajskiej Szwajcarii Frankońskiej.
Dzień VI – 17.09.2011
• Monachium (niem. München)
Monachium - miasto na prawach powiatu, trzecie co do wielkości miasto kraju, stolica Bawarii położona na Wyżynie Bawarskiej nad rzeką Izarą. Miasto jest głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalno-naukowym południowych Niemiec. W miejscu gdzie dziś leży Monachium już w VIII wieku istniał klasztor o nazwie Munichen, która w języku górnoniemieckim oznacza mnichów. W 1158 roku Henryk Lew, Książe Bawarii dokonał lokacji miasta i wybudował most na Izarze, co zdecydowało o szybkim rozwoju miasta (handel solą). Od połowy XIII wieku Monachium stało się siedzibą rodu von Wittelsbach, którzy w 1255 r. przenieśli tu swoją rezydencję książęcą i władali miastem przez następne stulecia. Za czasów elektora Maksymiliana II Emanuela ( 1679-1726) Monachium stało się prawdziwą europejską metropolią. Pod koniec XVIII wieku miasto doświadczyło wojny, okupacji i nędzy, ale po przymierzu z Napoleonem i proklamacji królestwa Bawarii w 1806 roku, rozpoczął się złoty wiek miasta.
Miasto zostało poważnie zniszczone w czasie II wojny światowej.
Do najbardziej atrakcyjnych architektonicznie miejsc w mieście należą:
Nymphenburg - zaczątkiem jednego z najwspanialszych zespołów pałacowo-ogrodowych w Europie był pałacyk włoski zbudowany dla księżniczki Adelajdy w latach 1663-1664 przez Agostina Barellego. Dalszą rozbudową kierował Joseph Effner. Znajdują się tu liczne pawilony, galerie i ogrody. Wnętrze pałacu wykonane jest w stylu barokowym z bogatymi złoconymi stiukami i freskami na sufitach. Najsłynniejszym pomieszczeniem jest Galeria Piękności zamówiona przez Ludwika I – 36 portretów piękności monachijskich z tancerką Lolą Montez. W południowym skrzydle znajduje się Muzeum Powozów oraz Muzeum Historii Naturalnej.
Można też zobaczyć piękny rokokowy Amalienburg – domek myśliwski, Badenburg – pawilon z akcentami kultury chińskiej i piękny Ogród Botaniczny.
Frauenkirche - kościół NMP, późnogotycka budowla z czerwonej cegły, konsekrowany w 1494 roku. Smukła świątynia zwieńczona cebulastymi kopułami, świadczy o zamożności miasta u schyłku średniowiecza. Należy do największych kościołów w południowych Niemczech, może pomieścić około 20000 wiernych. Jest to trójnawowa hala z ciągami bocznych kaplic. Na uwagę zasługują trzy witraże w galerii chóru, obraz maryjny namalowany około 1510 r. przez Jana Polacka z Krakowa, ołtarz św. Andrzeja z 1510 r., malowidła Jana Polacka w kaplicy św. Sebastiana. W krypcie jest 46 grobów książąt z dynastii Wittelsbachów i niemieckich kardynałów.
Asamkirche (kościół Asamów) - kościół św. Jana Nepomucena, jednak monachijczycy używają nazwy ku czci budowniczych – braci Asamów, którzy wznieśli świątynię w latach 1733-1746. Należy do arcydzieł bawarskiego rokoka. Wnętrze kościoła to zachwycająca mnogość form i kolorów, na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny przedstawiający u góry Trójcę Świętą, na dole sarkofag z woskową figurą patrona oraz piękna rokokowa ambona.
Theatinerkirche (kościół i klasztor Teatynów) - kościół św. Kajetana. Inicjatywa wzniesienia klasztoru wyszła od Ferdynanda, elektora Bawarii w latach 1651-1670, i jego małżonki Henrietty Adelajdy dla uczczenia faktu urodzenia ich długo oczekiwanego syna, przyszłego księcia-elektora Maksymiliana II Emanuela (11 lipca 1662). Kamień węgielny położono w 1662 roku, a budowę kościoła powierzono bolończykowi Agostino Barellemu, a od 1669 roku budowę kontynuował Enrico Zuccali. W jednonawowej świątyni z bocznymi kaplicami widoczne są wpływy rzymskie i weneckie. Budowę ukończono w 1768 roku, stąd fasada utrzymana jest w stylu rokokowym. Duże wrażenie robi śnieżnobiałe wnętrze świątyni ozdobione stiukami, które projektował Barelli a wykonał Giovanni, Nicolo Perti i Abraham Leutner.
Do najsłynniejszych świątyń miasta należą także:
• kościół św. Michała - renesansowa świątynia, w której pochowano Ludwika II oraz innych przedstawicieli dynastii Wittelsbachów.
Katolicki kościół św. Michała w Monachium, mający za patrona Archanioła Michała, pierwsze wybitne dzieło renesansu w Monachium i największy renesansowy kościół na północ od Alp, stanowi w rzeczywistości stylistyczne przejście od renesansu do baroku (przełom XVI/XVII w). Wiele pomysłów architektonicznych, związanych z jego budową zostało zaczerpniętych z jezuickiego kościoła-matki – Il Gesù w Rzymie. Sam kościół św. Michała stał się z kolei wzorcem architektonicznym dla wielu jezuickich budowli barokowych na obszarze niemieckojęzycznym. W przeszłości był również duchowym centrum kontrreformacji w Bawarii. Pod prezbiterium znajduje się krypta grobowa, w której są groby książąt i królów bawarskich. Kościół św. Michała od początku stał się miejscem pochowku Wittelsbachów. Najznamienitszą osobistością, jaka spoczywa w krypcie, jest król Bawarii, Ludwik II (zm.1886).
• kościół św. Piotra (niem. Peterskirche) - najstarsza świątynia w mieście, jego historia sięga połowy XII wieku.
– kościół katolicki. Jego wysoka wieża, nazwana przez monachijczyków „Starym Piotrem” (niem. der Alter Peter), jest charakterystyczną dominantą miasta. W miejscu zwanym Petersbergl, przy skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych, już w VIII w. pojawiła się wspólnota mnichów, przybyłych tu z opactwa w Tegernsee. Ok. 1150 r. powstała tu pierwsza romańska świątynia murowana. W II połowie XIII w. przebudowano kościół w stylu gotyckim. W 1495 r. zainstalowano nowy gotycki ołtarz główny, dzieło Erasmusa Gassera, do którego sześć malowideł wykonał pochodzący z Krakowa Jan Polak. W XVII w. przebudowano wnętrza kościoła w stylu barokowym. Dzwonnicę zwieńczył strzelisty hełm z iglicą sięgającą wysokości 92 m. (m.in. Johann Baptist Zimmermann) W lutym 1945 r. kościół został prawie całkowicie zniszczony na skutek bombardowania - całość prac przy rekonstrukcji wnętrz zakończono dopiero w 2000 r. Z galeryjki na wieży kościoła, która jest udostępniona do zwiedzania, rozpościera się jedna z najładniejszych panoram Monachium.
Do ciekawszych budowli Monachium należą:
Stary Ratusz - pierwszy budynek, kilkakrotnie przebudowywany w ciągu wieków, wzniósł architekt kościoła Mariackiego Jorg von Halspach Halsach latach 1470-1475. Dzisiejszy neogotycki wygląd zawdzięcza przebudowie z lat 1877-1934. Gmach kryje jedną z najpiękniejszych gotyckich sal (Sala Taneczna) w całych Niemczech. Od 1983 roku mieści się tu Muzeum Zabawek.
Nowy Ratusz - budowla neogotycka zbudowana w latach 1867-1909. W centralnej części fasady wznosi się masywna 80-metrowa wieża zegarowa z kurantem. Kurant wygrywa melodie a ruchome figurki przedstawiają dwa wydarzenia z historii miasta: turniej rycerski zorganizowany w 1568 roku z okazji ślubu księcia Wilhelma V oraz taniec bednarzy na pamiątkę wygaśnięcia epidemii dżumy w 1517 roku.
Rezydencja - przez 600 lat siedziba panującego rodu Wittelsbachów, rozbudowywana w ciągu wieków fazami. Podczas ostatniej wojny poważnie zniszczona i całkowicie odbudowana w latach 1950-1960. Najstarsza i najbardziej oryginalna cześć pałacu to Antiquarium, wybudowane w 1571 roku i pełniące funkcję biblioteki elektora. W skład pałacu wchodzą pokoje elektorskie w rokokowym stylu, 5 Sal Nibelungów, 2 kaplice oraz skarbiec, w którym można oglądać skarby Wittelsbachów (krzyże koronacyjne, kolekcja koron, przedmioty codziennego użytku). Do największych atrakcji Residenz należy dawny teatr królewski Cuvillies Theater, prawdziwa rokokowa perła tonąca w czerwieni i złocie.
Kolejnym miejscem wartym odwiedzenia jest ogród pałacowy.
Stara Pinakoteka - muzeum, w którym znajdują się zbiory malarstwa europejskiego
XIV – XVII wieku.
Nowa Pinakoteka - kolekcja sztuki europejskiej z XVIII i XIX wieku.
Glipoteka - muzeum sztuki starożytnej.
Dzień VII – 18.09.2011
• Bayreuth
Bayreuth - miasto na prawach powiatu, 9 miejsce w Bawarii w rejencji Górna Frankonia, znane w świecie ze względu na odbywające się tam rokrocznie festiwale wagnerowskie. Przez Bayreuth przepływa Men Czerwony. W mieście rozwijają się zakłady przemysłu elektronicznego, maszynowego, chemicznego, włókienniczego, porcelanowego i piwowarskiego. Data założenia miasta jest nieznana. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1194, prawa miejskie uzyskało w 1230 r. Następnie miasto rozwijało się bardzo wolno, a w 1430 roku zostało zniszczone przez husytów. W latach 1440 – 1457 margrabia Jan Alchemik wybudował w Bayreuth pałac. Miasto zyskało na znaczeniu z chwilą przeniesienia rezydencji wyznania luterańskiego. W następnych latach Bayreuth nawiedziła seria nieszczęść: dwa pożary oraz epidemia dżumy. W drugiej połowie XVII wieku z inicjatywy margrabiów powstał zewnętrzny pierścień murów miejskich, gimnazjum, barokowy kościół pałacowy. Powstała też nowa dzielnica miasta z rezydencją margrabiów ze sztucznym Jeziorem Brandenburskim. Okres szczególnego rozkwitu Bayreuth przeżyło za panowania margrabiego Fryderyka. Za sprawą jego małżonki Wilhelminy powstała słynna Opera Margrabiów z bogato zdobionym barokowym wnętrzem oraz liczne budowle reprezentacyjne takie jak: Nowy Ermitaż, Nowa Rezydencja. Bayreuth stało się też miastem uniwersyteckim.
17 kwietnia 1870r. do miasta przybył Ryszard Wagner, który w Operze Margrabiów zamierzał wystawiać swoje dzieła. Niestety ze względu na zbyt mały kanał orkiestrowy nie było to możliwe. Wybudował swój własny Teatr Operowy – uroczyste otwarcie odbyło się 13 sierpnia 1876 roku. W jego willi Wahnfried istnieje muzeum kompozytora, w ogrodzie jego grobowiec i popiersie mecenasa Wagnera – Ludwika II.
W mieście jest też muzeum poświęcone Franciszkowi Lisztowi (w domu kompozytora).
Opera Margrabiów, jedno z niewielu doskonale zachowanych barokowych wnętrz operowych świata jest największym domem operowym Niemiec (520 miejsc).
Stąd, z krótkim postojem na posiłek na dawnej granicy niemiecko-polskiej wróciliśmy do Katowic, gdzie byliśmy około godz.20.00.
„Wprowadzony" przez Bernadetę Szymik - Kozaczko, uczestniczkę naszego "I Rajdu AKT Gronie w Bawarii" prezes AKT Grzegorz Górka wystąpił 2 razy w Radio Katowice:
- w audycji "Ligoniowe Radio" w dniu 8.10.2011 (głównie o 50-leciu AKT "Gronie"),
- w audycji redakcji katolickiej "Droga" 24.10.2011 o naszym rajdzie w Bawarii - mówiła głównie Gosia Chwistek, ale także Bernadka Szymik - Kozaczko.
Dziękujemy Pani Redaktor Annie Musialik, która z nami przeprowadziła wywiady (w dniu 5.10.2011) opublikowane w tych audycjach. Po wejściu (za pomocą linku http://www.radio.katowice.pl/index.php?id=129&tx_ttnews ) na stronę internetową Radia Katowice należy uruchomić opcję: "Archiwum dźwiękowe", znaleźć nagranie odpowiedniej audycji i go odtworzyć.
Opracowali: Elżbieta i Andrzej Gruszkowie, Gosia Chwistek, Grzegorz Górka, Aśka Wodarczyk – Staciwa
Zdjęcia: Bronek Nowok, Grzegorz Górka, Aśka Wodarczyk - Staciwa, Elżbieta i Andrzej Gruszkowie, Katarzyna Storch – Grajek, Andrzej Czembor, Teresa i Edward Jaroszowie, Marian Turzański, Jan Brzezina, Tadeusz Stana
Subskrybuj:
Posty (Atom)
